Hoe ondersteun je jouw medewerker bij rouwverwerking?

Drie weken na het overlijden van zijn vrouw gaat Frank weer aan het werk. Hij heeft behoefte aan structuur, aan ‘iets wat gewoon even lukt.’ Dat valt tegen. Als Frank het programma opent waarmee hij al jaren werkt, weet hij niet meer waar al die knoppen ook alweer voor zijn. Hij dwaalt af, staart naar zijn scherm zonder iets te zien. Op het eind van de dag heeft hij niks gedaan. 

De impact van overlijden op je werknemer 

‘Een overlijden van iemand van wie je hield heeft grote invloed op je leven’, zegt arbeids- en organisatiepsychologe Marrit van Exel, die zelf haar man en oudste dochter verloor. Ze zegde haar baan op als hr-manager bij een grote organisatie en is nu rouwcoach. Als rouwcoach helpt ze mensen na een groot verlies weer overeind te komen. ‘Wanneer je partner overlijdt, dan staat niet alleen je dagelijkse leven op z’n kop, maar verlies je vaak ook de belangrijkste persoon in je leven. Veel nabestaanden geven aan dat ze de controle over zichzelf en hun emoties verliezen en zichzelf niet meer herkennen. Dit heeft allemaal invloed op je eigenwaarde, je relaties met anderen en vaak ook op je gezondheid.’ Gaan mensen na een overlijden weer aan het werk, dan nemen ze dit allemaal mee. Het maakt hierbij niet uit of ze zelf weer aan het werk willen of niet. Net als Frank kunnen ze zich vaak niet goed concentreren of maken ze fouten.  

Aandacht voor verlies en rouwverwerking

Voor jou als leidinggevende is het heel belangrijk om stil te staan bij wat het verlies doet met je medewerker. Marrit: ‘De beste manier om dat te doen, is door er gewoon naar te vragen. Vraag je medewerker waar hij behoefte aan heeft en wat jij daarin kunt betekenen. Doe dit in het begin elke dag.’ Door de persoonlijke aandacht van zijn leidinggevende kon Frank aangeven dat hij vaak afdwaalde. Met zijn leidinggevende en collega’s sprak Frank af, dat iedere keer als een collega hem naar zijn scherm zag staren, hij een kleine wandeling met ’m zou maken. ‘Dit soort afspraken zijn belangrijk’, vult Marrit aan. ‘Vaak weten rouwenden in het begin helemaal niet goed waar ze behoefte aan hebben. Blijf daarom in contact met je medewerker en geef hem de ruimte om van mening te veranderen. Rouwende mensen hebben vaak sterk wisselende emoties en kunnen niet altijd inschatten wat ze nodig hebben en wanneer. Waar het vooral om draait, is dat je van de werkomgeving een veilige omgeving maakt waarbinnen rouw de ruimte krijgt.’ 

Neem de druk weg

Naast het accepteren dat rouw er is, is het belangrijk dat de werknemer weinig druk voelt. ‘Geef hem in het begin eenvoudige klussen’, zegt Marrit. ‘Klussen zonder tijdsdruk waar je niet heel precies voor hoeft te werken. Bekijk hoe dat gaat en bouw het dan langzaam op.’ Ook de manier waarop het werk wordt ingericht, speelt een belangrijke rol. Toen Frank druk voelde om elke dag om half negen op kantoor te zijn, maakte hij met zijn manager de afspraak dat hij een half jaar lang om negen uur zou beginnen. En wat bleek? Puur door het wegnemen van de tijdsdruk viel er een last van Franks schouders en lukte het hem bijna iedere dag om op tijd te komen. 

Kies voor de menselijke maat

Ondersteun je jouw medewerker op een goede manier, dan kan hij vaak sneller weer goed meedraaien. Maar hoeveel tijd moet je hem geven voordat hij weer op zijn oude niveau presteert? Volgens Marrit bestaat daarvoor geenstandaardantwoord. Wat je volgens haar wel kunt doen, is je afvragen wat voor soortwerkgever je wilt zijn. ‘Wat heb je liever: dat je medewerker snel weer alle uren draait, maar daardoor fouten maakt en uiteindelijk zelfs uitvalt? Of zeg je: ik geef hem de tijd en ruimte die hij nodig heeft, natuurlijk binnen de mogelijkheden van de organisatie? Doorleef je een moeilijke periode samen op een goede manier, dan vergeet die werknemer dat nooit meer.’ 

Ook collega’s kunnen helpen

Marrit benadrukt dat je er als leidinggevende niet alleen voor staat. Naast hr-managers en eventueel een bedrijfsarts of -psycholoog hebben ook collega’s een belangrijke rol. ‘Als manager krijg je niet altijd mee wat er gebeurt op de werkvloer. Maak dus samen met de rouwende medewerker en de (directe) collega’s goede afspraken en laat ze een oogje in het zeil houden. ’Dat gaat misschien niet meteen allemaal goed, maar dat is normaal en niet erg. ‘Verlies en rouw is voor iedereen moeilijk’, besluit Marrit. ‘Jullie moeten daar echt samen een weg in zien te vinden.’