'Omdat de uitvaart klein en intiem was, konden we meer stilstaan bij ons eigen verdriet.’

‘Tante Ine genoot van het leven, maar het laatste half jaar ging het niet goed. Ze had ernstige COPD en niet meer veel longcapaciteit. Toen corona begon hebben we er bewust voor gekozen toch naar haar toe te blijven gaan. Ze woonde zelfstandig en het idee dat er iets zou gebeuren en niemand erbij zou zijn vonden we te zwaar. In de nacht van 8 op 9 april heeft mijn vader nog met haar zitten praten en hebben ze samen een borrel gedronken. Daarna is ze in bed gaan liggen en gewoon ingeslapen. Ik ben blij dat ze niet alleen was toen het gebeurde.’

Afscheid met directe familie

‘Op verzoek van tante Ine heb ik haar uitvaart geregeld. Ik werk in de uitvaartbranche, dus ik wist precies met welke coronamaatregelen we rekening moesten houden. Zo konden we niet alle mensen uitnodigen die tante Ine er graag bij had willen hebben. Om niet te hoeven zeggen ‘jij mag wel komen en jij niet’ hebben we er toen voor gekozen alleen de directe familie uit te nodigen. Dat waren tante Ines broer en zussen én haar neven en nichten, samen met de partners – in totaal 18 man. Daarnaast waren één neef en nicht die horen bij de risicogroep erbij via een livestream op internet. Juist doordat we met zo weinigen waren, hadden we meer tijd om afscheid te nemen. We hebben in alle rust samen de kist gesloten en na de dienst kon iedereen nog even blijven zitten. Bij grotere groepen kan het tot tien minuten duren om iedereen uit de aula te begeleiden: die tijd konden wij gebruiken om een moment voor onszelf te pakken.’

Onafhankelijk maar altijd verbonden met haar familie

‘Tante Ine was een onafhankelijke, sterke vrouw. Ze was single en had geen kinderen, maar was wel heel blij dat ze ons, haar nichtjes en neefjes, in haar leven had. Vroeger gingen we om het weekend bij haar logeren en als we iets gingen doen met het gezin was de standaardvraag altijd: ‘Is tante Ine al uitgenodigd?’ Ze ging ook vaak met ons mee op vakantie en twee jaar geleden heb ik nog een hele mooie reis met haar gemaakt door Spanje. Ze is gewoon altijd erg verbonden geweest met haar familie en dat kwam ook terug tijdens haar afscheid. Mijn zus, ik, een tante en een nichtje hebben stukken voorgedragen over wie ze was en waar ze voor stond. We hebben foto’s laten zien van haar mooiste reizen met ons, van al die momenten waarop ze bij ons aan tafel zat. De muziek had ze zelf uitgekozen: liedjes van Buena Vista Social Club, Brabant van Guus Meeuwis en Bridge over Troubled Water van Simon & Garfunkel.’

Er mocht nog heel veel

‘In Spanje, Italië of New York kunnen mensen momenteel geen afscheid nemen. Gelukkig is dat bij ons niet zo. Wij hebben gewoon rouwbezoeken kunnen doen, we hebben samen de kist gesloten, we hebben gesproken, we hebben herinneringen opgehaald. Ondanks de beperkingen mochten we nog heel veel en ik heb niet het gevoel dat we daarin iets hebben gemist. Juist niet, want door het zo klein te houden, konden we meer stilstaan bij onze eigen emoties en bij wie tante Ine voor ons was. Dat is belangrijk, ook voor later.’

Mooie herinneringen

‘Natuurlijk zijn we alle mensen die er niet bij konden zijn niet vergeten. Zodra het weer kan, willen we een borrel organiseren in de kroeg waar ze vroeger altijd kwam. Dat zou ze super hebben gevonden. Ik put nu zelf veel steun uit in haar huis zijn. Ik zoek haar spullen uit, blader door fotoboeken en denk aan alle mooie momenten die we samen hebben beleefd. Ze heeft gewoon heel veel voor ons betekend en ik weet dat ze, door alle mooie herinneringen die we aan haar hebben, nooit echt weg gaat zijn.’