Natuurbegraafplaatsen: rustplaats in een natuurlijke omgeving

Natuurbegraafplaats in het kort:

• Op een natuurbegraafplaats kun je zelf een plaats reserveren, vaak in een bos of op een landgoed.
• In dit overzicht vind je alle 33 natuurbegraafplaatsen.
• Voor een natuurgraf geldt eeuwigdurend grafrecht.
• Veel mensen vinden natuurbegraafplaatsen een fijne plek om herinneringen op te halen.
• Door een natuurgraf draag je bij aan de verbetering van de natuur.
• Natuurbegraven is duurzamer dan een reguliere begrafenis. Zeker in combinatie met milieuvriendelijk vervoer en duurzame catering.
• Een natuurbegraafplaats kun je makkelijk zelf regelen.
• De kosten variëren per natuurbegraafplaats. Reken op zo'n € 2.000 voor het begraven van een urn en zo'n € 5.000 voor een natuurgraf.

Provincie

Iedere provincie in Nederland, uitgezonderd Zeeland en Flevoland, heeft minimaal één natuurbegraafplaats. In Zeeland (Axel) is die in ontwikkeling) Klik op de provincie van je keuze, om naar het overzicht te gaan.

Noord-Holland Zuid-Holland Noord-Brabant Limburg Gelderland

Utrecht Overijssel Drenthe Groningen Friesland

Een uitgebreide uitleg over de duurzame voor- en nadelen van natuurbegraven (en resomeren), is te beluisteren in deze podcast.

Wat is een natuurbegraafplaats?

Op een natuurbegraafplaats liggen de graven in een natuurlijke omgeving. Dit kan een bos zijn of een landgoed. De opzet is een stuk ruimer dan van een reguliere begraafplaats. Een landeigenaar kan met de juiste vergunningen een groene zone aanwijzen en een natuurbegraafplaats aanleggen, waarbij de natuur intact blijft. Ook kan er nieuwe natuur ontstaan. Deze toewijzing is eeuwigdurend; de grond kan dus nooit meer een andere bestemming krijgen.

Waarom kiezen mensen voor een natuurbegraafplaats?

Steeds meer mensen willen graag een laatste rustplaats in de natuur. Vanwege het natuurlijke karakter vinden ze de sfeer op een natuurbegraafplaats prettig. Dat geldt vaak ook voor hun nabestaanden die het graf bezoeken. Bovendien kun je zelf een plek uitzoeken. Sommige mensen komen hun favoriete plek bijvoorbeeld tegen tijdens het wandelen of fietsen. Een andere reden is de wens voor een duurzamere begrafenis.

Natuurbegraafplaatsen in Nederland

In Nederland zijn op dit moment 33 natuurbegraafplaatsen. Elke begraafplaats heeft zijn eigen unieke kenmerken. Meestal overheerst één specifiek terrein, zoals een bos, heidegebied of open veld, maar ook een combinatie is mogelijk. Sommige plekken zijn ingericht met wilde bloemen, struiken en poelen. DELA is eigenaar van natuurbegraafplaats Den en Rust in de bossen van Bilthoven, van natuurbegraafplaats IJsselhof in Gouda en is betrokken bij de natuurbegraafplaats Wierdebegraafplaats in Adorp in Groningen.

Hoe ziet een natuurgraf eruit?

Een natuurgraf is niet afgezet of duidelijk zichtbaar. Bij de meeste natuurbegraafplaatsen is het niet mogelijk om een graf- of gedenksteen te plaatsen, zoals bij een reguliere begraafplaats. Ook bloemen, tekeningen en kleine voorwerpen zoals beeldjes zijn niet toegestaan. Een graf kan vaak wel een boomschijf of kei krijgen met de naam van de overledene erop. Zo kunnen nabestaanden het graf terugvinden. Als ook dit niet mag, is het graf met behulp van gps-coördinaten te vinden.

Natuurbegraven in de praktijk

De uitvaartdienst kan bij natuurbegraven hetzelfde zijn als bij een normale begrafenis of crematie. Bij de meeste natuurbegraafplaatsen is voor de uitvaartplechtigheid een accommodatie aanwezig. Zo niet, dan kunnen nabestaanden de uitvaartdienst ergens anders houden. Op sommige natuurbegraafplaatsen kan de uitvaartdienst ook in de openlucht plaatsvinden. Bij de afscheidsdienst mogen nabestaanden bloemen bij het graf leggen. Deze haalt de natuurbeheerder na ongeveer twee weken weg.

Zo regel je een graf op een natuurbegraafplaats

Stap 1: Bedenk waar je in Nederland begraven wilt worden. Dit kan bijvoorbeeld je favoriete streek zijn. Of vlakbij een stad waar familie woont. Er zijn 33 natuurbegraafplaatsen in Nederland waar je uit kunt kiezen.

Stap 2: Bezoek de natuurbegraafplaatsen binnen jouw gewenste gebied. De meeste natuurbegraafplaatsen zijn voor iedereen toegankelijk. Door meerdere plekken te bezoeken kun je deze vergelijken. Zo ervaar je de sfeer van het natuurgebied en kun je beter beslissen of jij daar begraven wilt worden.

Stap 3: Kies een plek uit op de gekozen natuurbegraafplaats. Bij de meeste natuurbegraafplaatsen mag je zelf een plek uitzoeken. Een medewerker loopt dan met je mee. Ook kun je dan al je vragen stellen. Deze wandeling gebeurt vaak op afspraak. Bel van te voren naar de natuurbegraafplaats om een afspraak te maken.

Stap 4: Leg de plek van je graf vast. Nadat je een plek hebt uitgekozen, kun je deze reserveren. Je hoeft niet meteen te beslissen. Soms is het fijn om thuis nog even over de keuze na te denken. Bij sommige natuurbegraafplaatsen kun je een plek reserveren zonder dat je er bent geweest. Dat is fijn voor mensen die niet naar een natuurbegraafplaats willen of kunnen komen.

Kist, urn en kleding: afbreekbaar

Alle kisten en opbaarplanken die uit afbreekbare materialen bestaan, zijn toegestaan. Ook de kleding moet biologisch afbreekbaar zijn; denk bijvoorbeeld aan ongebleekt katoen, linnen of zijde. De laatste is alleen niet erg duurzaam. Synthetische kleding zoals een nylon panty zijn uit den boze. Elke natuurbegraafplaats heeft zijn eigen richtlijnen over het verwijderen van protheses, sieraden of een kunstgebit.

Het is ook mogelijk om een urn op een natuurbegraafplaats te begraven. Voorwaarde is dat de urn ongebakken of van duurzaam materiaal is, zodat deze na verloop van tijd composteert in de grond.

Eeuwigdurend grafrecht

Het grafrecht van een natuurgraf is voor eeuwig. Dat betekent dat een graf nooit wordt geruimd. In sommige culturen, zoals de islamitische, is eeuwigdurend grafrecht een voorwaarde. Natuurbegraven is dan een mogelijkheid. Een nadeel voor moslims kan zijn dat zij tussen niet-moslims worden begraven.

Een natuurbegraafplaats bezoeken

Een natuurbegraafplaats is voor iedereen toegankelijk. Nabestaanden kunnen door het gebied lopen en het graf bezoeken. Voor hen is dat vaak een ontspannen ervaring. Ook vinden ze het herdenken van een overledene in de natuur prettig.

Natuurbegraven is duurzamer dan een reguliere begrafenis

• De grond die voor de graven nodig is, wordt duurzamer geëxploiteerd. Het onderhoud gebeurt milieuvriendelijk, zonder pesticiden.
• Bij het aanleggen van een natuurbegraafplaats is minder productiemateriaal nodig dan bij een reguliere begraafplaats. Denk aan de aanleg van paden en verlichting.
• De grond wordt maar eenmalig aangetast en daarna met rust gelaten. Dit heeft een minimale impact op het milieu.
• Bij natuurbegraven zijn de kleding en kist altijd biologisch afbreekbaar.
• De winning van natuursteen voor een graf heeft een flinke impact op het milieu. De steen heeft zich in miljoenen jaren gevormd, maar wordt bij het ruimen vernietigd. Dit is bij natuurbegraven niet aan de orde.
• Een nadeel is dat de grond voor eeuwig bezet is.

Is natuurbegraven een goede optie voor een duurzame uitvaart?

Een natuurbegraafplaats kan passen bij een groene uitvaart, maar de mate van duurzaamheid hangt van verschillende factoren af. Voor een duurzame uitvaart is het altijd verstandig om verder te kijken dan alleen het natuurbegraven of de natuurbegraafplaats zelf. Kies bijvoorbeeld voor een natuurbegraafplaats in een regio waar veel nabestaanden wonen. Vervoer drukt een stempel op de CO₂-uitstoot. DELA is deelnemer van GreenLeave. Dit is een samenwerkingsverband van uitvaartondernemers die veel kennis hebben en delen over de duurzame uitvaart.

Kosten van natuurbegraven

Een plekje in de natuur kost gemiddeld tussen de vierduizend en vijfduizend euro. Dit is inclusief onderhoud en beheer. De prijs van een natuurbegraafplaats is duurder dan een plek op de meeste reguliere begraafplaatsen. Dat heeft onder meer te maken met het eeuwige grafrecht. Bij een natuurbegraafplaats heb je daarentegen geen kosten voor het grafmonument en jaarlijkse onderhoud. Ook hoeven nabestaanden de grafrechten niet te verlengen, zoals bij een reguliere begraafplaats.

Natuurbegraven is populair

Steeds meer mensen kiezen voor een natuurgraf. De populariteit van natuurbegraven zet waarschijnlijk door. Tot nu toe is het aanbod nog groter dan de vraag. Er is daarom geen sprake van een wachtlijst.

Critici vinden dat natuurbegraafplaatsen te veel ruimte innemen. Hoe zit dat?

In principe behoudt de natuurbegraafplaats de eeuwige bestemming voor natuurbegraven. Dat betekent dat de natuur intact blijft. Op deze plek kunnen bijvoorbeeld geen huizen worden gebouwd. De kritiek is dat de grond dan niet efficiënt wordt gebruikt. Aan de andere kant heeft het behoud van de natuur veel voordelen. Bijvoorbeeld voor de luchtzuivering, waterkwaliteit, biodiversiteit en recreatiemogelijkheden.

Overzicht natuurbegraafplaatsen

Er zijn in Nederland 33 natuurbegraafplaatsen.

Natuurbegraafplaatsen Drenthe

Mepperdennen	Meppen
Urnenveld Anloo	Anloo
Hillig Meer	Eext
De Velden	Westervelde

Natuurbegraafplaatsen Noord-Brabant

De Hoevens	Alphen
De Utrecht	Hilvarenbeek
Bos van de Heilige Geest	Oostelbeers
Schoorsveld	Heeze
Maashorst	Schaijk
Huis ter Heide	De Moer
Leijsenakkers	Oosterhout

Natuurbegraafplaatsen Limburg

Venlo – Maasbree	Venlo
Bergerbos	St. Odiliënberg
Weverslo	Heide
Eygelshof	Eygelshoven
Landgoed Mookerheide	Molenhoek

Natuurbegraafplaatsen Gelderland

Heidepol	Arnhem
Koningsakker	Arnhem
Westerwolde	Hoog Soeren
Slangenburg	Doetinchem
Elspeterbos	Elspeet
Schapenmeer	Vorden

Natuurbegraafplaatsen Zuid-Holland

IJsselhof

Gouda

Zomerlanden

Heinenoord

 

Natuurbegraafplaatsen Noord-Holland

Geestmerloo

Geestmerloo

Natuurbegraafplaatsen Utrecht

Den en Rust

Bilthoven

Natuurbegraafplaatsen Overijssel

De Polberg	Wapenveld
Het Wienerveeld (nog in ontwikkeling)	Enschede
Christinalust	Enschede
Hoogengraven	Arriën

Natuurbegraafplaatsen Groningen

Wierdebegraafplaats	Adorp
Reiderwolde	Windschoten

Natuurbegraafplaatsen Friesland

Friesland	Nieuwehorne
Bremer Wildernis	Sondel