In gesprek over de dood
Met de vragen in deze kaartenset helpen we jou om het gesprek over leven en dood aan te gaan. Zo leer je de mensen van wie je houdt nog beter kennen.
'Mooie vragen. Ben er blij mee!'
Doorbreek het taboe en praat over de dood
Praten over de dood vinden we vaak spannend, confronterend of zelfs ongepast. We weten niet goed hoe het moet en doen het dus liever niet. Uit onderzoek van SIRE blijkt dat 41 procent van de mensen het gesprek over de dood uit de weg gaat. Dat is jammer, want erover praten kan heel waardevol zijn. In dit artikel geven we tips om het taboe op de dood te doorbreken.
Praten over de dood confronteert ons ermee dat we ooit afscheid moeten nemen van de mensen waarvan we houden. Geen wonder dat we het liever uit de weg gaan. Onderzoek van SIRE laat echter zien dat praten over de dood heel waardevol kan zijn. Zo vindt 46 procent van de mensen dat de band met hun naasten er sterker door wordt en zegt 39 procent dat de angst voor de dood erdoor afneemt. Voeren we het gesprek over de dood als we gezond zijn, dan is het bovendien minder lastig. Maar hoe te beginnen? Hoe praten we over iets, waar we nog nooit over hebben gepraat?
De dood, praat erover, niet eroverheen
Met de campagne ‘De dood, praat erover, niet eroverheen’ vraagt SIRE aandacht voor het bespreekbaar maken van de dood.
Als eerste: Sta stil bij wat voor jou belangrijk is in het leven
Wil je met jouw dierbaren praten over de dood, dan helpt het als je er eerst zelf bij stilstaat. Dat hoeft helemaal niet moeilijk te zijn, en hoeft ook niet lang te duren. Een goed beginpunt is de vraag: Wat vind ik nou écht belangrijk in het leven? Dat kan bijvoorbeeld zijn: dat het goed gaat met mijn dierbaren, veel in de natuur zijn, zorg dragen voor een betere wereld. Schrijf drie tot vijf van dat soort punten op en probeer ze al eens voorzichtig te koppelen aan het afscheid. Als je graag in de natuur bent, dan wil je misschien ook in de natuur worden begraven? Pak je punten er af en toe bij en hou ze in je achterhoofd voor het gesprek over de dood met je dierbaren.
Daarna: Praat over de dood met je dierbaren
Onderstaande tips helpen je bij het gesprek:
-
Praat met mensen waarmee het natuurlijk/makkelijk gaat.
Soms is het makkelijker om confronterende onderwerpen te bespreken met mensen die iets verder van ons afstaan (dan bijvoorbeeld onze partner). Heb je een goede vriendin die heel open praat over moeilijke onderwerpen? Ben je zelf best wel bang voor de dood, en weet je dat de buurvrouw er wat nuchterder instaat? ‘Oefen’ met deze mensen, het neemt de druk weg. -
Hou het luchtig.
Met z’n allen rondom de keukentafel praten over de dood kan al snel zwaar voelen. Probeer het liever in te bouwen in alledaagse situaties. Loop je samen in het bos, dan kun je bijvoorbeeld zeggen: ‘Hier zou ik wel begraven willen worden.’ Werk je samen in de tuin, dan kun je aangeven dat je bloemen uit de tuin tijdens een uitvaart zo mooi vindt. -
Koppel het aan het ophalen van herinneringen.
Tijdens het ophalen van herinneringen zijn we vaak erg verbonden met elkaar. Bekijk je samen foto’s of praten jullie over momenten uit het verleden, dan zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen: ‘Dat betekende zoveel voor me, dat mag je gerust laten zien of vertellen bij mijn afscheid.’ -
Koppel het aan muziek.
Veel mensen koppelen herinneringen en emoties aan bepaalde liedjes. Hoor je een nummer op de radio dat veel voor je betekent, dan kun je eens laten vallen dat je dat mooie afscheidsmuziek vindt. Daarnaast kun je op dezevenvanjeleven.nl de zeven liedjes vastleggen die het verhaal vertellen van jouw leven, en die lijst gebruiken tijdens het gesprek. -
Vertel over een afscheid waar je bij was.
Geef aan wat je mooi vond en wat je zelf anders had gedaan. Op deze manier kun je het gesprek over de dood heel natuurlijk starten. Bovendien komt het iets minder dichtbij omdat het in eerste instantie gaat over die ander. Dit kan een veilige manier zijn om te praten over de dood, zeker als je dat niet eerder hebt gedaan. -
Luister goed naar de ander en wees liefdevol.
Praten over de dood betekent ook: goed luisteren naar de ander. Het kan zijn dat hij of zij anders tegen de dood aankijkt of andere wensen heeft dan jij. Zeg niet: ‘oh nee, dat is helemaal niks voor mij!’. Vraag in plaats daarvan waarom hij of zij het zo wil of neem het liefdevol aan zonder er van alles van te vinden. -
Durf je angsten uit te spreken.
Ben je echt heel bang voor de dood en merk je dat het daardoor niet goed lukt om erover te praten? Spreek het uit! Vaak neemt dit al een stukje van de angst weg. Bovendien herkent de ander het vast: voelen dat je niet de enige bent, geeft vaak steun en troost. -
Verwacht niet te veel.
Praten over de dood is moeilijk, we moeten het bijna allemaal ‘leren’. Verwacht niet te veel van jezelf en wees er trots op dat je het probeert.
Video dood bespreekbaar maken
Ben je benieuwd hoe anderen de dood bespreken met hun dierbaren? We vroegen het aan mensen op straat.
Praten over de dood als je weet dat het einde nadert
Als je ziek bent of weet dat je komt te overlijden, dan heb je mogelijk niet meer heel veel tijd. Het gesprek dat je voert over de dood, zal dan iets concreter zijn. In het praatstuk ‘Hoe laat ik mijn dierbaren achter als ik er straks niet meer ben?’ geven we onder andere handvatten voor het praten over de dood en tips voor het regelen van de uitvaart en nalatenschap. Onze kaartenset helpt je om mooie gesprekken te voeren met je dierbaren, waarbij jullie waardevolle herinneringen ophalen en maken.
Praten helpt
Het is ontzettend moeilijk om te praten over de dood en het afscheid van je dierbaren, maar het onderzoek van SIRE laat zien dat het waardevol is om te doen. Zo vindt 53 procent van de mensen dat praten helpt om de laatste fase met meer rust in te gaan, en 52 procent zegt dat het verlies beter verwerkt kan worden als de afscheidswensen bekend zijn. Probeer het dus gewoon, voor jezelf en voor je dierbaren.
Kaartenset met vragen over het leven en de dood
Praten over de dood kan spannend, confronterend of zelfs ongepast zijn. Soms weten we niet goed hoe het moet en doen we het dus liever niet. In deze kaartenset vind je vragen die je helpen om het gesprek over leven en dood aan te gaan. Leer de mensen van wie je houdt nog beter kennen met vragen als: Hoe staan jullie in het leven? Hoe kijken jullie aan tegen de dood? En wat betekenen jullie voor elkaar?