• Overlijden melden - 088 335 35 35 (24 uur per dag) 
 

In gesprek over de dood

Met de vragen in deze kaartenset helpen we jou om het gesprek over leven en dood aan te gaan. Zo leer je de mensen van wie je houdt nog beter kennen.

 

Rouw onder jongeren, Alex schreef een lied voor zijn overleden broertje

Alex was 22 toen zijn broertje Maikel overleed. Tijdens de rouw had hij veel steun aan muziek. Hij luisterde naar bozige rap en troostende soulmuziek. Een paar jaar later schreef Alex ook zelf een liedje voor Maikel. Hij deelt nu de tips waarmee je zelf een lied kan schrijven voor een overledene. ‘Ik kon die enorme berg aan emoties erdoor omzetten in iets goeds. De donkere wolk die ik al die tijd met me mee had gedragen was eindelijk weg.’

‘Ik was 11 toen ik muziek begon te maken. Samen met een paar jongetjes uit de buurt nam ik bestaande hiphop-liedjes op, later maakten we onze eigen muziek. Hiphop is vaak rauw, maar heeft ook diepgang. Die combinatie spreekt me aan. Teksten zijn niet alleen stoer maar kunnen ook gaan over bijvoorbeeld de liefde. M’n broertje Maikel was van het begin af aan m’n allergrootste fan. Als ik iets nieuws had gemaakt, liet ik het hem altijd als eerste horen. ‘Hey, kom eens’, riep ik dan. ‘Wat vind je hiervan?’ Dan zaten we samen op m’n kamer te luisteren.’

Tijdens de rouw: muziek gaf kracht

‘Maikel was 19 toen hij compleet onverwacht in z’n slaap overleed. Hij had last van hartkloppingen, maar de artsen hadden tegen ons gezegd dat-ie daar overheen zou groeien. Dat was dus niet zo. De periode na z’n overlijden was zwaar. Ik voelde me somber en was er ook lichamelijk goed ziek van; ik viel bijvoorbeeld heel veel af. Kracht putte ik tijdens mijn rouw vooral uit muziek. Ik luisterde bijvoorbeeld veel naar rap van Tupac Shakur, daarin kon ik een deel van mijn woede kwijt. Ik luisterde ook veel naar rustige, troostende soulmuziek. M’n broertje hield daar heel erg van en had allerlei Spotify-lijsten. Iedere keer als ik daarnaar luisterde, voelde ik me verbonden met hem. Zelf muziek maken deed ik in die periode nauwelijks. Ik werkte veel en dacht: dat komt later wel weer…’

Rouwverwerking creatief vormgeven

‘Ik was niet van plan om een liedje voor Maikel te schrijven, het gebeurde gewoon. Het was heel vroeg in de ochtend en ik was alleen. Opeens moest ik aan m’n broertje denken: Hij is vroeg in de ochtend overleden en was ook alleen. Voor ik het wist ontstond er een melodietje in m’n hoofd, begeleid door de woorden: Early in the morning. Ik begon te schrijven en een paar uur later stond er een lied voor Maikel op papier. Het heet ‘Early in the Mourning’ en gaat over de momenten waarop je alleen bent. Die momenten zijn namelijk het zwaarst. Maar het gaat ook over rouwen en over hoe ik dat heb ervaren. In het begin is het heel moeilijk. Je valt heel vaak en daarna sta je weer op. Dat opstaan wordt niet per se makkelijker, maar je leert er wel mee omgaan. Tegen andere jongeren in de rouw wil ik met het liedje ook zeggen: probeer steeds weer op te staan, maar geef jezelf alle tijd die je nodig hebt.’

Praten over de dood

Vind je praten over de dood confronterend? Met onze kaartenset maak je het op een laagdrempelige manier bespreekbaar, zodat het steeds iets minder moeilijk wordt.

Lied schrijven

‘Het was heel belangrijk voor me om mijn rouwverwerking eindelijk creatief te kunnen vormgeven. Tijdens het schrijven van het lied heb ik nauwelijks nagedacht. Ik heb echt naar buiten gegooid wat ik op dat moment voelde. Alle emoties die ik blijkbaar had opgekropt, kwamen eruit. Dat voelde heel kwetsbaar, maar vooral ook heel bevrijdend. Eindelijk kon ik die enorme berg aan emoties omzetten in iets goeds, in iets moois. De donkere wolk die ik al die tijd met me mee had gedragen, was eindelijk weg. Het was een belangrijk keerpunt binnen m’n rouw.’
 

Tips om muziek te maken voor een overledene

Als je muziek maken leuk vindt, dan kun je daarin je verdriet kwijt, maar ook je vreugde’, zegt Alex. Deze tips helpen je zelf een liedje te maken voor een overleden dierbare:

  • Luister veel naar muziek en ontdek welk genre bij je past.
  • Leg geen druk op jezelf. Het hoeft niet goed of perfect te worden, het moet voor jou van betekenis zijn.
  • Denk niet teveel na, maar schrijf vanuit je gevoel. Alles wat bij je opkomt, is ‘goed’.
  • Vind een vorm die bij je past. Alex schrijft het liefst alleen, maar je kunt het ook samen met iemand anders doen.
  • Als je het leuk vindt, kun je het liedje ook opnemen. Daarvoor heb je alleen een laptop en een opnameprogramma nodig. Dat hoeft niet duur te zijn.
  • In het begin kan het onwennig zijn om je eigen stem te horen. Luister er regelmatig naar, dan went het vanzelf. 
  • Als je je liedje met anderen deelt, bijvoorbeeld via social media, dan gaan mensen er iets van vinden. Dat kan moeilijk zijn, maar mensen bedoelen het vaak niet kwaad. Probeer ook kritiek te zien als feedback waar je later iets mee kunt.

Herinneringen levend houden

‘Vorig jaar heb ik mijn vaste baan in de marketing opgezegd en ben ik voor mezelf begonnen. Ik heb eindelijk weer ruimte gemaakt voor mijn grote passie en combineer marketing met muziek. Mijn artiestennaam is Cruzu, naar de bijnaam van mijn broertje. Op dit soort manieren probeer ik de herinneringen aan hem levend te houden. Er staat ook foto van hem in onze woonkamer en de tweede naam van mijn zoontje is Maikel. Door alles wat er is gebeurd, voel ik nu heel sterk wat ik wil met m’n leven: iets achterlaten van betekenis. Voor mij is muziek een hele belangrijke manier om dat te doen. ‘Early in the Mourning’ was een eerbetoon aan Maikel én het gaf me kracht om door te gaan. Ik hoop dat andere jongeren in de rouw eenzelfde kracht putten uit mijn muziek.’

Kaartenset met vragen over het leven en de dood

Praten over de dood kan spannend, confronterend of zelfs ongepast zijn. Soms weten we niet goed hoe het moet en doen we het dus liever niet. In deze kaartenset vind je vragen die je helpen om het gesprek over leven en dood aan te gaan. Leer de mensen van wie je houdt nog beter kennen met vragen als: Hoe staan jullie in het leven? Hoe kijken jullie aan tegen de dood? En wat betekenen jullie voor elkaar?