Praatstuk opstellen van een testament
Het opstellen van een testament kan confronterend zijn, voor zowel jou als je naasten. Hoe betrek je jouw geliefden bij het proces en welke onderwerpen zijn belangrijk om te bespreken?
‘Goede informatie over een levenstestament. Ik ga het met mijn kinderen bespreken.’
Notaris Houtepen over het opstellen van het testament
Een testament wordt vaak gezien als een afstandelijk, juridisch document dat vol staat met onbegrijpelijke taal. Als het even kan, blijven we er dus het liefst ver bij vandaan. Dat is jammer, want een testament kan een belangrijke rol spelen bij het goed nalaten van onze naasten. Hoe kan het ons helpen onze kinderen een zo zorgeloos mogelijke toekomst te bieden, ook als we er zelf niet meer zijn? We vroegen het aan notaris Dirk-Jan Houtepen.
Wat laten ouders in jouw praktijk vaak opnemen in hun testament?
‘Ouders wijzen vaak een voogd aan. Als beide ouders komen te overlijden, heeft de voogd de taak om toe te zien op de opvoeding van de kinderen tot ze 18 jaar worden. De voogd is in beginsel ook verantwoordelijk voor het financiële beheer, maar kan dat bewind ook neerleggen bij een ander persoon. Die zogenaamde ‘bewindvoerder’ beheert het geld, waaronder de erfenis, voor de kinderen. Ouders doen dat als ze het gevoel hebben dat zus Annie weliswaar hartstikke goed is met de kinderen, maar dat broer Kees beter kan omgaan met geld. Waar de voogdij automatisch eindigt als de kinderen 18 worden, kan het bewind doorlopen tot de kinderen 23 zijn. Dat heeft veel voordelen, want hoe verstandig ging je zelf om met geld toen je 18 was?’
Waar moeten ouders van samengestelde gezinnen rekening mee houden?
‘Als iemand overlijdt die zowel eigen kinderen als kinderen van een partner nalaat, dan erven de kinderen van de partner volgens de wet niet automatisch. Sommige ouders vinden dat prima, andere ouders willen geen verschil maken tussen hun eigen kinderen en kinderen van hun partner. Is dat laatste het geval, dan moeten ze dat dus laten opnemen in hun testament. Wat stiefouders zich vaak niet realiseren, is dat een deel van hun erfenis ‘weglekt’ als ze niks laten vastleggen. Als hun partner een deel van hun vermogen erft, dan gaat dat deel van het vermogen bij overlijden van die partner naar de eigen kinderen van die partner, en dus niet naar hun eigen kinderen. Dat soort scenario’s kunnen in een testament worden voorkomen.’
Waarom draagt een zorgvuldig opgesteld testament bij aan een zorgeloze toekomst voor de kinderen?
‘Als er sprake is van ‘oneerlijke’ situaties zoals hiervoor besproken, dan kan het gebeuren dat kinderen na het overlijden van hun ouders zelf in actie moeten komen om het anders geregeld te krijgen. Dat is complex en lang niet altijd succesvol. Bovendien is dat het laatste waar kinderen middenin hun rouwproces op zitten te wachten. Hoe meer je als ouder bij leven vastlegt, hoe minder je kinderen er na jouw overlijden mee moeten worstelen. De zorgen en het verdriet die gepaard gaan met jouw overlijden kun je voor je kinderen niet echt wegnemen, maar je kunt wel voorkomen dat ze uiteindelijk zelf allerlei dingen moeten regelen.’
Moet een testament regelmatig worden herzien?
‘Ja. Veranderingen binnen je vermogenssituatie, gezinssituatie of de wet kunnen allemaal van invloed zijn op je testament. Hoe precies is voor iedereen anders, net zoals ieder testament anders is. Bewaar je testament bij andere belangrijke stukken zoals de hypotheekakte, pensioenoverzichten en polissen, zodat je het eens in de zoveel tijd weer tegenkomt. Mijn cliënten raad ik standaard aan om om de paar jaar weer eens bij me langs te komen.’
In hoeverre betrekken mensen hun naasten bij het opstellen van hun testament?
‘Mijn ervaring is dat mensen een testament zien en gebruiken als een relatief afstandelijk stuk, dat vol staat met juridische taal. Ze kleuren het eigenlijk nooit emotioneel in, bijvoorbeeld door toe te lichten waarom ze kiezen voor een bepaalde voogd of een kind onterven. Een testament is daar ook niet echt voor gemaakt. Ik denk dat ouders daar hun eigen weg in moeten vinden, bijvoorbeeld door een brief te schrijven waarin ze zaken toelichten en uitspreken. Leggen ze die brief in huis neer, wordt het na hun dood gevonden. Maar ideaal vind ik dat niet, want het is een relatief ‘koude’ manier, om het zo maar even te zeggen. Ben je in staat om bij leven belangrijke zaken te bespreken met je nabestaanden, heeft dat wat mij betreft altijd de voorkeur.’
Het opstellen van een testament
Het opstellen van een testament kan best wel confronterend zijn, voor zowel jou als je naasten. Hoe betrek je jouw geliefden bij het proces en welke onderwerpen zijn eigenlijk belangrijk om te bespreken? Ons praatstuk helpt je op weg.