Maak een klein gebaar
Wil je een dierbare laten weten dat je aan hem of haar denkt? De labels met mooie spreuken kun je bijvoorbeeld bevestigen aan een bosje bloemen of een cadeautje.
Job Cohen: die leuke, frisse en slimme vrouw zit in mijn dankbare herinnering
Job Cohen kennen we als burgemeester van Amsterdam, politiek leider de Partij van de Arbeid en als lid van de Tweede Kamer. Wat niet iedereen weet is dat zijn vrouw, Lidie, is overleden aan de gevolgen van MS. In dit interview uit 2016 lees je over de dankbare herinneringen van Cohen aan zijn vrouw.
Op 5 augustus 2015 overleed Lidie, mijn echtgenote, zo’n 35 jaar nadat bij haar de ziekte multiple sclerose was geconstateerd. MS is een ziekte die het zenuwstelsel aantast.
De ziekte MS kent als gevolg daarvan allerlei verschijnselen: moeheid en functieverlies, zodat op den duur lopen moeilijk of zelfs onmogelijk kan worden, aantasting van het gezichtsvermogen, incontinentie, ook geestelijke achteruitgang. Het is een grillige ziekte: het kan heel snel gaan, of er treden verschijnselen op, verspreid over vele jaren. Hoe dan ook: het wordt altijd slechter, nooit beter.
Leren leven met MS
Lidie en ik hebben daarmee leren leven. We slaagden erin de kop in het zand te steken, niet te veel aan de ziekte te denken, doen wat (nog) kan. Maar onvermijdelijk gaat het achteruit. Lidie was lerares en na een aantal jaren ging dat niet meer. Haar school zorgde goed voor haar: ze werd een (zeer goede) schooldecaan en kon daarmee weer een aantal jaren door.
Maar ook dat stopte en steeds meer moest ze de regie over het huis en zichzelf uit handen geven, wat haar een intens gevoel van nutteloosheid bezorgde. Haar vrienden bleven wel komen, gingen haar voorlezen en met haar praten over wat er zoal in de wereld gebeurde. Ook dat werd op den duur moeilijker, omdat ze geestelijk steeds meer achteruit ging.
Tip
Het kan zijn dat iemand die dicht bij je staat ziek wordt en jij er voor diegene wilt zijn. Hoe help je iemand die ziek is zonder jezelf uit het oog te verliezen?Rouw
In die laatste jaren liet een maatschappelijk werkster eens, pratend over Lidies toestand, het woordje ‘rouw’ vallen. Eerst begreep ik dat niet: je rouwt toch om iemand die er niet meer is en niet om iemand die er wél is? Maar het kwartje viel: helaas en onvermijdelijk was Lidie niet meer degene die ze geweest was. En ja, dat deed pijn. Dat was de pijn die rouw heet.
Dankbare herinnering
Afgelopen zomer overleed ze. In de maanden daarna kon ik steeds meer over die laatste moeilijke jaren héén kijken. En steeds meer denken aan de heerlijke jaren die ik met Lidie heb doorgebracht. Aan die leuke, frisse en slimme vrouw, die nu in mijn dankbare herinnering zit. Zo leeft ze voort, zoals ook mijn ouders in mijn herinnering voortleven als de bijzondere mensen die ze in de kracht van hun leven waren.
10 tips om iemand die ziek is te steunen
Er zijn 101 manieren om iemand te steunen die het moeilijk heeft. Maar hoe doe je dat zonder jezelf uit het oog te verliezen? En wat kan je doen om in een moeilijke tijd, mooie momenten te creëren? Je leest het in dit artikel.
Wil je een dierbare laten weten dat je aan hem of haar denkt? Onze labels met mooie spreuken kun je bijvoorbeeld alvast bevestigen aan een bosje bloemen of een cadeautje.