In gesprek met expert Brenno de Winter over digitale nalatenschap, privacy en veiligheid

‘Mijn digitale nalatenschap heb ik maar voor een deel geregeld,’ bekent Brenno de Winter. ‘Wanneer ik overlijd, gaan een aantal zaken voor eeuwig verloren. De belangrijkste zaken zijn wel vastgelegd. Ik heb bijvoorbeeld aangegeven wie met mijn wachtwoorden toegang krijgt tot mijn e-mailadres en Facebookprofiel.’

Wachtwoorden en inlogcodes zijn kwetsbaar en onveilig

‘Maar de technologische ontwikkelingen gaan hard,’ vertelt Brenno. ‘Over een paar jaar zijn er geen wachtwoorden en inlogcodes meer. Dat soort inloggegevens zijn te kwetsbaar en onveilig. Ze kunnen door mensen met kwade bedoelingen worden buitgemaakt en misbruikt. We moeten ons realiseren dat we niet in een ideale wereld leven en moeten zelf goed nadenken over hoe we veilig met onze gegevens omgaan. Dat hangt samen met de overgang van het industriële tijdperk naar de informatiesamenleving. Het vraagt een ander soort denken van ons.’

Zelf je gegevens opvragen bij instanties en bedrijven

Sinds 25 mei 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Dat betekent dat in de hele Europese Unie dezelfde privacywetgeving geldt. De AVG heeft onder meer gezorgd voor een versterking en uitbreiding van privacyrechten bij leven. ‘Mensen hebben het recht op data-portabiliteit. Dat betekent dat alle bedrijven en instanties verplicht zijn om jouw data voor jou beschikbaar te maken, zodat je je gegevens – al dan niet digitaal – kunt ophalen. Je kunt dan zelf bijvoorbeeld alle berichten, bestanden en foto’s die je ooit op sociale media of via e-mail hebt gedeeld, downloaden. En zo de gegevens die je graag wilt bewaren en belangrijk voor je zijn, veiligstellen. Voor je nabestaanden is het echter een stuk lastiger om dit te doen als jij er niet meer bent. De AVG is namelijk niet van toepassing op mensen die zijn overleden.’

Extra beveiliging van je online gegevens

‘Doordat al die gegevens ook te downloaden zijn, is het nog belangrijker dat je je online gegevens goed beschermt tegen criminelen die je data willen misbruiken,’ benadrukt de privacy-expert. ‘Op dit moment is dat nog met een wachtwoord of inlogcode, maar steeds vaker heb je ook de mogelijkheid om een ‘geheime vraag’, sms-bevestiging, vingerafdruk of andere extra optie in te stellen. Zo’n twee-stapsverificatie zorgt voor een extra beveiliging van je online gegevens. De ‘geheime vragen’ met de antwoorden en je e-mailadres kun je heel goed laten opnemen in je testament. Die gegevens veranderen niet zo vaak. Het is ook verstandig om bij je e-mailprovider (zoals Gmail, Outlook, KPN of Ziggo) aan te geven dat jouw nabestaanden bij jouw gegevensmogen. Kun je dit niet bij je provider aangeven? Overweeg dan over te stappen naar een andere e-maildienst.  Bij Gmail kun je bijvoorbeeld iemand aanwijzen die na jouw overlijden bij jouw gegevens mag. Je kunt zelf instellen na hoeveel dagen jij wilt dat Gmail een mailtje met een ‘laatste groet’ stuurt naar de door jou gekozen erfgenaam. Je kunt er ook voor kiezen dat het account na die periode moet worden verwijderd.’

Hoe maak je een veilig wachtwoord?

Een nieuw wachtwoord verzinnen om je online gegevens te beschermen, is een lastig klusje. Iedereen vergeet weleens zijn inloggegevens. Brenno: ‘Voor een veilig wachtwoord is het belangrijk dat je een lange zin maakt, die niet voor de hand ligt en die je makkelijk kunt onthouden. Wie handig is met technologie kan er ook voor kiezen om een wachtwoordtool of passwordmanager te gebruiken. Op die manier hoef je bijna niet meer na te denken. Je hoeft nog maar één wachtwoord te onthouden. Het programmaatje vult automatisch het juiste wachtwoord in bij het bijbehorende profiel. Op internet zijn veel van deze tools te vinden (tip: de Consumentenbond  heeft 12 passwordmanagers getest). Onderzoek voordat je er een kiest goed of het programmaatje veilig is en of je de maker kunt vertrouwen. Vaak kun je dat nalezen in de algemene voorwaarden. De beste tools hebben een twee-stapsverificatie, waarbij je vingerafdruk of een sms-code wordt gevraagd.’

Je wachtwoorden veilig opslaan voor je nabestaanden

‘De veiligste manier om je wachtwoord achter te laten voor je nabestaanden, is door het in een document te typen en te bewaren bij een betrouwbare partij (leestip: 5 manieren om je wachtwoorden door te geven aan je naasten). Er zijn maar twee partijen die je deze gegevens zou kunnen toevertrouwen: een notaris en de overheid. Alleen zij kunnen namelijk je overlijden vaststellen. Officieel mogen zij je online gegevens niet verstrekken. Gelukkig is er nieuwe wetgeving over privacy na overlijden in de maak waarmee de digitaliserende burger beter wordt beschermd.’