• Overlijden melden - 088 335 35 35 (24 uur per dag) 
 

8 Tips

Wil je de zeven liedjes vastleggen die het verhaal van jouw leven vertellen, maar weet je niet goed waar je moet beginnen?

 

Welke rol speelt muziek bij uitvaarten?

Vroeger bepaalde ons geloof vaak welke muziek er bij onze uitvaart werd gespeeld. Inmiddels kiezen we vooral voor nummers die in het teken staan van ons leven. Maar waarom speelt muziek eigenlijk zo’n belangrijke rol tijdens het afscheid? En hoe ondersteunt het ons bij alle emoties die we hebben rondom het overlijden? We vroegen het aan Janieke Bruin-Mollenhorst, die is gepromoveerd op een onderzoek naar muziek bij uitvaarten.

Waarom is muziek zo’n belangrijk onderdeel van de uitvaart?

‘Het is natuurlijk heel ingrijpend om een dierbare te verliezen. We gaan van een leven mét hem of haar, naar een leven zonder hem of haar. De uitvaart is een belangrijk moment om daarbij stil te staan, om uitdrukking te kunnen geven aan onze gevoelens. Muziek is zo waardevol, omdat het raakt aan onze emoties en levendige herinneringen kan oproepen.’

Wat zijn de Zeven van jouw Leven?
Welke zeven liedjes roepen bij jou mooie, levendige herinneringen op en beschrijven het verhaal van jouw leven? Leg ze vast onder dezevenvanjeleven.nl.

Hoe zag uitvaartmuziek er vroeger uit?

‘In het begin van de twintigste eeuw was Nederland verdeeld in vier zuilen. Je had een katholieke, protestantse, socialistische en liberale groep. Deze groepen hadden niet alleen een grote invloed op hoe mensen leefden, maar ook op hoe ze afscheid namen – en dus op welke uitvaartmuziek er werd gekozen. Zo werden er binnen de socialistische groep strijdliederen als Morgenrood en Aan de Strijders gespeeld. Binnen de christelijke groepen waren de nummers vooral christelijk. In het midden van de eeuw kwam de ontzuiling en vielen de zuilen langzaam uit elkaar. Tegelijkertijd werd de dood binnen de samenleving steeds meer een taboe. Mensen praatten er niet meer graag over en veel rouwrituelen verdwenen. 

Mede door die ontwikkelingen werden uitvaarten heel erg standaard. Er wordt weleens gezegd: het enige verschil tussen uitvaart A en uitvaart B was de naam van de overledene. Dit was ook terug te zien bij de muziek. Mensen konden kiezen uit een aantal vaste combinaties van liedjes en persoonlijke muziekwensen speelden nauwelijks een rol.’

Wanneer is uitvaartmuziek zo persoonlijk geworden, zoals we het nu kennen?

‘Dat ontstond aan het eind van de twintigste eeuw. Steeds vaker dachten mensen: papa was veel meer dan deze standaard uitvaart. Het afscheid kwam daardoor steeds meer in het teken te staan van wie de overledene was. Ook de muziek is daardoor persoonlijker geworden. We zijn meer gaan luisteren naar de lievelingsmuziek van de overledene of naar liedjes die laten zien wat voor hem of haar belangrijk was.’

Zeven van je Leven-vragenspel

Met dit online vragenspel willen we je inspireren om via muziek je meest bijzondere, mooie en soms ook verdrietige herinneringen samen te delen. Ben jij er klaar voor?

Muziek helpt dus om het afscheid persoonlijk te maken. Dat is natuurlijk mooi, maar zijn er ook dingen waarmee we rekening moeten houden bij het uitkiezen van liedjes?

‘Persoonlijke uitvaarten zoals we die nu kennen, zijn heel erg een viering van het leven. Dat is begrijpelijk, want afscheid nemen van een geliefd iemand is ontzettend zwaar. Nabestaanden willen daarom vaak niet óók nog een heel beladen afscheid. Toch kun je je afvragen hoeveel ruimte er nog is voor afscheid nemen als tijdens de uitvaart het ene vrolijke lied na het andere wordt gespeeld. Ik denk dat we niet alleen moeten nadenken over welke muziek betekenisvol is, maar ons ook moeten afvragen: Welke functie kan de muziek hebben op de verschillende momenten tijdens het afscheid? Tijdens een moeilijk moment zoals langs de kist lopen, kan een klassiek afscheidsnummer zoals Time to Say Goodbye erg waardevol zijn. Mensen verbinden het met uitvaarten en voelen aan: nu gaan we even stilstaan bij afscheid nemen. Kortom: Het afscheid en het verlies moeten een plekje krijgen binnen de dienst en muziek kan daarbij helpen.’ 

Hoe kan muziek ons ondersteunen bij alle emoties die we hebben rondom een afscheid?

‘Muziek en emoties zijn op heel veel manieren sterk met elkaar verbonden. Zo kan muziek gekoppeld zijn aan herinneringen en daarom gevoelens als troost of verdriet oproepen. Daarnaast kan muziek een bepaalde sfeer creëren, wat met name bij uitvaarten erg belangrijk is. Stel je voor de zoon van de overledene heeft net een emotionele toespraak gehouden en iedereen is aan het huilen. Rustige muziek kan dan een kalme sfeer creëren waarbinnen iedereen even een zakdoek kan pakken en weer wat tot rust kan komen.’ 

Kan muziek ook ná het afscheid een rol spelen?

‘Uit een van mijn onderzoeken blijkt inderdaad dat dat zo is. Vaak luisteren mensen naar de uitvaartmuziek als ze zich verdrietig voelen en het maar niet wil lukken de emoties te uiten. Zetten ze de nummers van het afscheid op, dan lukt het opeens wél om te huilen. Muziek kan dus helpen bij de ontlading en kan helpen om bij je emoties te komen.’

De Zeven van je Leven

Bij DELA geloven we in een waardig afscheid voor iedereen, maar vooral in de mooie momenten met elkaar. Muziek maakt van die mooie momenten levendige herinneringen. Welke zeven liedjes vertellen het verhaal van jouw leven? Bewaar en deel jouw liedjes op de www.dezevenvanjeleven.nl.