Thea Beckmann

‘Ze was gewoon mijn oma’

Het heeft even geduurd voor Elvira Beckmann door had dat haar oma anders was dan andere oma’s. Het eerste vermoeden ontstond toen ze negen was. ‘Kinderen konden een meet & greet met haar winnen en mochten dan bij haar op schoot. Dat vond ik gek’, vertelt Elvira. ‘Ik was wel trots dat ze mijn oma was; ik mocht altijd op schoot!’ Ondanks haar drukke schrijversbestaan maakte oma Beckmann veel tijd voor haar kinderen en kleinkinderen. Als Elvira en haar nichtje wilden komen logeren in Bunnik was dat geen probleem. ‘Als ze dan gebeld werd voor een interview zei ze dat ze geen tijd had, omdat de kleinkinderen er waren.’ Het besef van wat haar oma betekende voor kinderen kwam in de brugklas. Daar stonden boeken als ‘Kruistocht in spijkerbroek’ en ‘Stomme van Kampen’ op de verplichte leeslijst. ‘Een paar meisjes in mijn klas waren echt fan. Zij gaven soms hun boeken aan mij mee zodat mijn oma er wat in kon schrijven. Dat deed ze ook altijd.’

Wereldreiziger
Opvallend aan de boeken van Thea Beckmann is de precieze weergave van de historische feiten. ‘Oma deed veel onderzoek voor ze aan een boek begon. De feiten moesten kloppen, daarna vulde ze het aan met behulp van haar fantasie. We moesten van haar de krant lezen. Ook onze fantasie stimuleerde ze heel erg. Ik deed haar vroeger vaak na, dan schreef ik boekjes. Maar verder zit het schrijven niet in mijn genen, dat was echt haar ding.’ De meeste reizen maakte Thea Beckmann samen met haar man Dick. ‘Ze namen van elke reis asbakken mee. In hun huis hing dan ook een rek vol. Nadat mijn opa is overleden in 1993 bleef oma reizen, maar met minder plezier.’

Verlegen
Ze was niet echt een prater, Thea Beckmann. Wel was ze altijd duidelijk, duldde ze geen grootspraak en hield ze niet van opscheppers. ‘Mijn oma was erg direct en eerlijk. Ze zei waar het op stond. Zoben ik zelf ook opgevoed. Van haar heb ik ook geleerd niet verlegen te zijn, je moet jezelf kunnen redden. Als ik bijvoorbeeld iets aan een volwassene wilde vragen maar dat niet durfde, deed zij dat niet voor me. “Met verlegen zijn schiet je niks op”, zei ze dan.’ Van een schrijfster verwacht je dat ze altijd mooie verhalen vertelde, maar het tegendeel is waar. ‘Oma schreef haar verhalen liever op denk ik. Heel soms vertelde ze, op aandringen van ons, wel over vroeger. Dan vertelde ze over haar bruiloft in 1945, dat haar jurk zelf gemaakt was van restjes stof. Wij hingen dan aan haar lippen, ook omdat we wisten dat het bijzondere momenten waren.’

Progressief
Al vanaf haar elfde wist Thea dat ze schrijfster wilde worden. Maar als enig kind opgroeiend in het Rotterdam van de jaren ‘30 leek dit onmogelijk. Jaren na haar huwelijk ging ze alsnog studeren. In 1981 studeerde ze af in sociale psychologie. ‘Mijn oma ergerde zich er altijd aan als er geen sprake was van gelijkheid. Mijn opa heeft haar daar altijd in gesteund. Ook over de opvoeding van hun kinderen Rien, Jerry en Marianne hadden Dick en Thea moderne ideeën. Na te zijn bestraft op school werd thuis bijvoorbeeld niet meer gestraft. ‘Dat wil trouwens niet zeggen dat ze niet streng waren, ze waren alleen wat moderner’, voegt Elvira toe. Ook zelf is ze niet streng opgevoed. Na een leven lang vooruitstrevend te hebben geleefd werd Thea aan het eind van haar leven toch ingehaald door de ontwikkeling. De grootste kamer van het huis was haar werkkamer, daar bewaarde zij al haar boeken. Daar stond, tot het einde toe, een typemachine. ‘Ze heeft nooit met een computer om leren gaan. Ook haar laatste boek,“Gekaapt”, heeft ze van begin tot eind geschreven op haar typemachine.’

Wandelen
Na het overlijden van haar man bleef Thea Beckmann in het huis in Bunnik wonen. Later reed Elvira iedere vrijdag van Utrecht naar haar oma om te helpen met boodschappen en het huishouden. ‘Het was een groot huis voor haar alleen, maar ze wilde er niet weg. Toen ik zestien werd, kreeg ik van haar een brommer. Dan hoefde ik dat hele stuk niet te fietsen.’ Regelmatig werd, na het uitbrengen van weer een nieuw boek, aan Thea gevraagd of dit het laatste zou zijn. Haar antwoord was steevast: “Dat weet ik nog niet.” ‘Ze schreef alleen wanneer ze daar zin in had. Als ze even niet meer wist hoe ze verder moest, ging ze wandelen met de hond. Zo wachtte ze in alle rust op inspiratie.’ Ook haar kleinkinderen gebruikte Thea regelmatig als bron van inspiratie. Zo heet een van de personages in Het Gulden vlies van Thule bijvoorbeeld Elvira. ‘Oma probeerde altijd onze karakters te verwerken in de personages die ze bedacht. Elvira lijkt dus veel op mij. Zo heeft oma de namen van al haar kleinkinderen gebruikt in haar boeken.’

Sterk
Thea overleed in 2004. ‘Ze was een heel sterke vrouw’, vertelt Elvira. ‘Ze kookte nog voor zichzelf en ging gewoon door terwijl ze wist dat ze ziek was.’ Na haar overlijden werd haar meest gelezen boek ‘Kruistocht in spijkerbroek’ verfilmd. Bij de verfilming heeft Thea nog wel veel inspraak gehad. Een fijn idee voor de familie want er moesten aanpassingen aan het oorspronkelijke verhaal gemaakt worden. En van aanpassingen van anderen wilde Thea niet veel weten. Ze liet haar verhalen vaak lezen aan haar kleinkinderen als ze bijna af waren. ‘Ik was altijd heel eerlijk’, zegt Elvira. ‘Ook wanneer ik het boek minder goed vond, zei ik dat tegen haar. Zo ben ik tenslotte opgevoed. Ik heb alleen nooit gezien dat ze iets heeft aangepast, uiteindelijk deed ze toch wat ze zelf wilde.’