Piet Römer

‘De wereld is van jou’ hield hij me voor

Een bezoek aan Café Mulder aan de Weteringschans in Amsterdam is voor Bart Römer een trip down memory lane. Hier kwam hij als klein jongetje regelmatig, want het café was van goede vrienden van zijn ouders. ‘Ik noemde ze zelfs oom en tante. Zij woonden boven het café, wij woonden een paar straten verderop. Als ik langskwam met mijn vader stond oom Harry vaak boven gehaktballen te draaien. Soms mocht ik naar beneden naar het café, met de mededeling dat ik een chocomel mocht van tante Agaath. Het is hier nauwelijks veranderd. Maar vandaag neem ik een kop thee.’   

In het middelpunt   
Voor zijn vader, acteur Piet Römer, was Café Mulder één van zijn favoriete cafés. ‘Hij had verschillende stamkroegen, waar hij regelmatig te vinden was. Café de Smoeshaan aan het Leidseplein, het Zwarte Schaap en café Warmond. Mijn vader hield van gezelligheid. Hij stond graag in het middelpunt van de belangstelling, zoog alle aandacht naar zich toe. “De wereld is van jou”, hield hij me voor. Zijn tweelingbroer Paul was precies hetzelfde. Daarom botste het nog weleens als die twee te lang in elkaars gezelschap doorbrachten.’     

Geen tijd voor de dood
83 jaar is Piet Römer geworden. ‘Het laatste jaar van zijn leven hebben we kunnen wennen aan het idee van zijn overlijden, maar echt lijden is hem bespaard gebleven’, vertelt Bart. ‘Natuurlijk is het dan nog steeds naar en verdrietig, maar tegelijkertijd was het een cadeau om op zo’n manier afscheid te kunnen nemen. Hij is thuis overleden en binnen een kwartier waren alle kinderen aanwezig. We hebben die hele dag samen doorgebracht. Ooit had ik van hem een fles port gekregen, die ik moest bewaren voor een speciaal moment. Dit leek me wel speciaal genoeg.’ Pas in het laatste jaar dacht Piet Römer af en toe aan de dood. ‘Niet omdat hij bang was voor de dood, hij had er gewoon geen tijd voor. Hij was maniakaal geobsedeerd door het leven. Altijd bezig met projecten en plannen voor morgen.’     

Klappen krijgen
Na zijn overlijden, op 17 januari 2012, besefte Bart pas goed hoe populair zijn vader was. ‘Een blik op het nationaal condoleanceregister vertelde me wat hij betekend heeft voor veel mensen. Met name de “echte” Amsterdammers zagen hem als “een van ons”. Maar ook uit meer intellectuele kringen kreeg hij erkenning. Verschillende generaties kennen hem uit uiteenlopende films, series en toneelstukken. Ik vond het heel bijzonder om zo te ervaren hoe groot de impact van mijn vader was.’ Als klein jongetje merkte Bart al dat zijn vader anders was dan andere vaders. ‘Doorsnee was hij zeker niet. Na zijn succes met Stiefbeen en zoon in 1963 kon hij niet meer anoniem over straat. Het succes was leuk, het opende deuren. Maar de impact die het op zijn leven had was best beangstigend. Dat had alles te maken met de enorme invloed van televisie in die tijd. Er was nog maar één zender waar iedereen naar keek, dus toen deze serie een succes werd, kende letterlijk iedereen Piet Römer. Bovendien kon men destijds nog niet zo goed onderscheid maken tussen fictie en de werkelijkheid. Zo kreeg mijn vader op straat eens een klap in zijn gezicht, omdat de relatie tussen vader en zoon in “Stiefbeen en zoon” niet bepaald goed was. “Moet je maar niet zo naar doen tegen je vader”, was de boodschap.’

Baas over eigen leven
Ondanks de heftige gevolgen hebben toch veel kinderen van Piet Römer gekozen voor een leven in film- of televisiewereld. Ook kleinkinderen Thijs en Nienke acteren of zijn actief in de televisiewereld. Het lijkt in de genen te zitten. ‘We zijn absoluut niet deze richting in geduwd, maar je krijgt het van jongs af aan mee. We zijn niet allemaal gaan acteren, maar zijn wel allemaal iets creatiefs gaan doen. Verder beschikken we allemaal over een bepaalde ijdelheid en geldingsdrang, anders kies je waarschijnlijk niet voor dit vak. Zelf wil ik, net als mijn vader, vooral graag baas zijn over mijn eigen leven. Als hij één angst had, was dat de angst voor armoede. Dat had hij in zijn jeugd meegemaakt en wilde hij nooit meer.’ Het is dus best opmerkelijk dat Piet Römer naar de toneelschool is gegaan – niet direct een garantie voor een welvarend bestaan, zeker niet in die tijd. ‘Met allerlei baantjes ernaast heeft hij het gered, en vervolgens heeft hij ervoor gezorgd dat zijn vijf kinderen hebben kunnen studeren. In één generatie van armoede naar welvaart, dat vind ik bewonderenswaardig.’

Op een mestkever
Bart heeft één seizoen samen met zijn vader in een stuk gespeeld. ‘Dat was een bijzondere tijd, want toen was hij tegelijkertijd mijn huisbaas, buurman, collega, vader en vriend. En ik was zijn chauffeur. Ik vond het heel bijzonder om zo intensief met hem op te trekken. Ik weet nog goed dat hij eens aan mij vroeg of ik even in de zaal wilde gaan zitten, want hij wilde mijn mening weten over een bepaalde scène. Voor mij een gedenkwaardig moment, want toen sprak hij me voor het eerst echt aan als vakgenoot.’ Het moment dat Bart voor het eerst bedacht dat hij acteur wilde worden, is hem bijgebleven. ‘Mijn vader speelde in De Vrede en ik mocht soms mee naar de repetities. Het was een fantastisch toneelstuk, waarin mijn vader op een grote mestkever door de lucht vloog. Het decor was in mijn ogen één grote apenkooi. Dat wilde ik ook!’ Toch heeft Bart altijd zijn eigen weg willen volgen. ‘Zoals de zoon van filmlegende Robert Mitchum ooit zei: “Ik treed niet in mijn vaders voetsporen, we lopen langs hetzelfde strand en ik trek mijn eigen spoor”. Je moet toch je eigen ontwikkeling doormaken, dat begreep mijn vader ook. Lange tijd was ik “zoon van”, later “broer van” en nu soms “vader van”. Het is altijd in beweging, en dat is prima. Dat is het leven.’