Fanny Blankers-Koen

Tien diepe kniebuigingen en als eerste weg bij het stoplicht

‘In positieve zin een gek mens’, zo omschrijven Bart (26) en Monique (27) Blankers hun beroemde oma. Toen zij in het buitenland in een lokaal krantje over haar lazen, realiseerden ze zich pas echt hoe bekend zij eigenlijk was. ‘Het is natuurlijk heel bijzonder wat ze gepresteerd heeft, maar voor ons was ze gewoon onze oma.’

 ‘Op vakantie in Frankrijk ging ze vaak om half zeven ’s ochtends zwemmen. Dan lagen wij nog lekker in ons bed!’ Fanny Blankers-Koen was volgens haar kleinkinderen ‘’geen typische oma’’, die hield van breien, handwerken en die klaar zat met de thee. ‘Ze hield vooral van actieve dingen en probeerde tot op hoge leeftijd bezig te blijven. Dan deed ze tussendoor even tien diepe kniebuigingen, om te laten zien dat ze dat nog best kon’, vertelt Monique. Zoals je ook verwacht van een viervoudig Olympisch kampioen, wilde ze altijd de eerste en de beste zijn. ‘Op de fiets probeerde ze altijd als eerste bij het stoplicht weg te zijn, een spelletje wilde ze winnen. Ze was trots op haar prestaties en ze wilde ook graag de beste blijven.’ Ook al deden ze het op vakantie wat rustiger aan, wat hun sportieve talent betreft lijken Monique en Bart zeker op hun oma. Monique speelde onder andere tennis en hockey, dat laatste zelfs tot in het Nederlands elftal. Bart is vooral een fanatiek basketballer. Vroeger deed hij ook aan atletiek maar uiteindelijk koos hij voor de teamsport. ‘Dat vind ik leuker. Oma heeft ons nooit gepusht om op atletiek te gaan, eigenlijk praatten we er niet zo veel over.’ Lachend: ‘Maar als opa nog geleefd had, zouden we er vast niet onderuit gekomen zijn! Wij hebben hem niet gekend, maar hij was oma’s coach en zeker zo fanatiek. Toen zij na twee gouden medailles ei­genlijk wel naar huis wilde, heeft hij haar overge­haald om toch door te gaan. Zoals bekend won oma toen nog twee medailles!’ Monique: ‘Als jij door was gegaan met atletiek, dan was je daar waarschijnlijk ook wel goed in geworden. Maar met oma hebben we het daar inderdaad nooit zo over gehad. We hadden het meer over de gewone huiselijke dingen.’

Trotse vrouw
Bart en Monique hadden wel in de gaten dat hun oma bijzonder was. ‘Ze kwam wel eens op televisie, ze werd bijvoorbeeld uitge­nodigd voor “In de hoofdrol” met Mies Bouwman. En wij moch­ten wel eens mee naar bijzondere bijeenkomsten, waar je normaal gesproken niet bij zou kunnen zijn.’ Bart: ‘Toen ik een jaar in Amerika was, realiseerde ik me pas hóe bekend zij was. Ze werd uitgeroepen tot “Atlete van de eeuw” en dat stond zelfs daar in het lokale krantje. Dat vond ik wel bijzonder.’ Monique heeft een vergelijkbare ervaring: ‘Toen oma overleed, zat ik in Zuid-Afrika en ook daar las ik het nieuws terug in het plaatselijke krantje. Ook nu zijn vier gouden medailles bijzonder, maar in die tijd was het ook nog eens heel opmerkelijk dat een vrouw zo presteerde. Ze was een soort icoon voor sportende vrouwen.’ Fanny Blankers-Koen was volgens haar kleinkinderen een trotse vrouw met een sterk lichaam. Monique: ‘Je zou kunnen zeggen dat dit haar aan het einde van haar leven heeft dwars gezeten. Ze kon steeds minder, maar wilde daar niet aan wennen. Ze heeft lang thuis gewoond, toen dat niet meer ging verhuisde ze naar een verzorgingstehuis. Daar ging ze geestelijk snel achteruit, maar ze had zo’n sterk lichaam dat ze het nog heel lang heeft volgehouden.’

Indrukwekkende toespraak
Een krans van het koningshuis, bloemen en kaarten uit de gehele internationale sportwereld en heel veel mensen. Op de begrafenis bleek dat meer mensen haar bijzonder vonden. Monique: ‘Ik denk dat mensen de tijd nemen om naar een begrafenis te komen als ze iets hebben met een persoon. Ze doen dat niet voor zichzelf of bijvoorbeeld om gezien te worden. Dus ik vond het wel een eer voor haar dat er zoveel mensen aanwezig waren.’ Bart: ‘Erica Terpstra hield een indrukwekkende toespraak en ook het verhaal van mijn vader vond ik heel mooi. Hij vertelde persoonlijke din­gen die ik deels al gehoord had, maar het was heel bijzonder om hem dat op dat moment te horen vertellen. Bijvoorbeeld dat ze, toen hij een vriendinnetje mee naar huis nam, opeens onder de tafel door kroop. Daarna vroeg ze aan het vriendinnetje: kun jij dat sneller? Dat soort dingen.’  

Ruimte voor een toetje
Al pratende komen steeds meer herinneringen naar boven. Monique: ‘Stamppot rauwe andijvie met spekjes is mijn lievelings­eten, omdat oma dat zo lekker klaarmaakte.’ Bart: ‘Persoonlijk vond ik haar zuurkoolstamppot altijd erg lekker. En: er is altijd ruimte voor een toetje!’ Monique: ‘Dat zei ze altijd. Hoeveel je ook gegeten hebt, een toetje kan er altijd nog bij. Ook al moest ze daarna op de bank gaan liggen om uit te buiken!’ Iets anders dat Bart en Monique is bijgebleven is haar verzamelwoede. ‘Ze liep graag rommelmarkten af. Toen ze vanuit Amsterdam naar Hoofd­dorp verhuisd was, ging ze nog jarenlang elke maandag naar de Noordermarkt. Regelmatig kwam ze thuis met schoenen. Die soms niet eens de doos uitkwamen, omdat ze eigenlijk toch niet pasten of nergens bij stonden.’  
Tijdens een trainingskamp op Papendal zag Monique een beeld van haar oma staan en Bart trainde vroeger in de Fanny Blankers-Koen Hal. ‘We worden ook elk jaar uitgenodigd voor de Fanny Blankers-Koen games in het naar haar vernoemde stadion in Hengelo. In Amsterdam heb je de Fanny, een sportprijs voor de beste sporters van Amsterdam. En dan is er ook nog de Fanny Blankers-Koen Award, de oeuvre-prijs van NOC*NSF.  Haar naam leeft zeker voort, dat is wel heel bijzonder!’