Humanistische uitvaart

Bij een humanistische uitvaart staan de waarden van het humanisme centraal, zoals zelfbeschikking, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, solidariteit, redelijkheid en rechtvaardigheid.

Waar religies vaak veel belang hechten aan het hiernamaals, leggen humanisten de nadruk op het leven zelf, op het hier en nu en het in harmonie samenleven van mensen. Humanisten hebben een positief mensbeeld. Zij zien de goede eigenschappen van de mens. Voor humanisten is de dood het einde. Of er daarna nog wat is, is voor hen niet zo’n dringende vraag. Voor hen is het belangrijk om het leven hier en nu goed af te ronden. Een respectvolle uitvaart is uiteraard ook voor humanisten van belang.

Humanisten in Nederland

Het is lastig om een uitspraak te doen over het aantal humanisten in Nederland. Humanisten kennen geen centraal orgaan dat leden registreert. Een indicatie kan gevonden worden in het aantal mensen dat lid is van het Humanistisch Verbond (ca. 10.000). Maar er zijn ook mensen die zich humanist noemen, of zich verwant voelen aan deze levensbeschouwing zonder dat om te zetten in een lidmaatschap. Wel stijgt het aantal humanisten. Onderzoek heeft laten zien dat bijna 40% van de Nederlandse bevolking blijk geeft van een humanistisch wereldbeeld.

Humanistische uitvaart: kenmerken

In het Humanisme is de uitvaart een afscheid waaraan iedereen naar eigen inzicht vorm geeft en waarin voor zowel de overledene als de nabestaanden aandacht is. Voor nabestaanden is het belangrijk om goed afscheid te nemen van een overledene. Het afscheid is daarmee tegelijkertijd een goed begin van het weer verder leven.

Humanisten kennen geen voorgeschreven rituelen rond de dood. Zij laten zich bij het afscheid leiden door hun eigen opvatting over wat past bij de overledene en bij henzelf.

Er is wel vraag naar humanistische uitvaarbegeleiding in de vorm van humanistische uitvaartbegeleiders verbonden aan het Humanistisch Verbond. Deze uitvaartbegeleiders assisteren bijvoorbeeld bij het maken of uitspreken van een toespraak over de overledene en zijn rol en betekenis voor anderen.

Rituelen staan soms los van religie

De laatste tijd realiseren humanisten zich steeds meer dat rituelen niet per se met religie van doen hoeven te hebben. Rituelen geven ook vorm aan emoties, in dit geval emoties van verlies en rouw. Symbolen en rouwrituelen, bijvoorbeeld afkomstig uit het Christendom, kunnen voor een humanist ook waardevol zijn. Al of niet aangepast, maken individuele humanisten steeds vaker gebruik van rituelen rond de dood. Dat past in de algemene kentering in Nederland: mensen praten meer over de dood, afscheid en rouw, en zoeken naar nieuwe vormen van afscheid nemen, uitvaarten en rouw.