Hulp voor nabestaanden bij het afwikkelen van de nalatenschap

Coöperatieconsulente Mariska: ‘Voor en tijdens een uitvaart zijn nabestaanden vooral bezig met de uitvaart, met het afscheid. Als dat achter de rug is, is daar opeens de gedachte: En hoe moet het nu allemaal verder? De buren zeggen dat de bankrekening van de overleden dierbare moet worden geblokkeerd, de buren twee deuren verderop dat het paspoort ongeldig moet worden verklaard. Mensen geven goedbedoeld advies en nabestaanden kunnen daar stress door ervaren. Vanuit Nabestaandenzorg geven we nabestaanden alle informatie die ze nodig hebben om de praktische nasleep zo goed en snel mogelijk af te handelen.’

Is er een testament?

‘Een van de eerste zaken waar je aan moet denken is het testament. Heeft de overledene een testament gemaakt, dan staat daarin wie de erfgenamen zijn en wat ze erven. Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en welk deel ze erven. Via het Centraal TestamentenRegister in Den Haag kun je controleren of er een testament is.’

Erfenis aanvaarden of niet?

‘De erfenis is alles wat een persoon nalaat aan de erfgenamen. Daarbij kun je denken aan spaargeld, het huis maar ook eventuele schulden. Daarom is het belangrijk om jezelf af te vragen of je de nalatenschap wil aanvaarden. Want misschien erf je wel een schuld, bijvoorbeeld uit een hypotheek. Je hebt drie maanden tijd om te bepalen of je de erfenis wil aanvaarden, verwerpen of aanvaarden onder voorbehoud (beneficiair aanvaarden). Kies je ervoor om de erfenis beneficiair aanvaarden, dan wikkel je de nalatenschap af maar wanneer de schulden hoger zijn dan de nalatenschap dan hoef je deze niet uit eigen zak te voldoen. Ik denk hierin met nabestaanden mee en vertel welke stappen zij kunnen of moeten doen om inzicht te krijgen in de nalatenschap zodat zij een keuze kunnen maken.’

Brieven van instanties

‘Alles wat vermeld staat bij de gemeente en dus gekoppeld is aan je burgerservicenummer (het BSN) krijgt een melding van het overlijden vanuit de Basisregistratie Personen. Daarbij kun je denken aan de Belastingdienst, pensioenfonds, ziektekostenverzekeraar en de RDW. Alle zaken die lopen via die instanties, worden dus automatisch in gang gezet na overlijden, maar ook dit kan veel onzekerheid oproepen bij mensen. Ik loop dit altijd rustig met ze door en leg bijvoorbeeld uit wat ze kunnen verwachten van de Belastingdienst: ‘Die gaan brieven sturen zoals bijvoorbeeld de contactpersonenbrief of aangifte erfbelasting.’

Zelf het overlijden melden

‘Een aantal instanties moet je zelf informeren over het overlijden. Denk bijvoorbeeld aan de:

• de bank
• de hypotheekverstrekker of verhuurder
• verzekeraars

Het is goed om je te realiseren dat als je de bank informeert, de rekening direct geblokkeerd kan worden. Dat betekent dat er geen betalingen meer plaatsvinden, denk bijvoorbeeld aan automatische incasso’s en periodieke overboekingen.’

Abonnementen na overlijden

‘Minder belangrijk, maar het wel gebeuren: alle abonnementen die op naam van je overleden dierbare staan, moeten worden opgezegd of op naam van de partner worden gezet. Denk daarbij aan:

• sportabonnementen,
• de tv-gids, 
• de krant, 
• het puzzelboekje, 
• de visvergunning, 
• mobiele telefoonabonnement,  
• goede doelen
• het lidmaatschap van de kerk. 

Vaak sluiten we abonnementen af waar we ons later niet meer aan herinneren omdat ze bijvoorbeeld eens per jaar worden afgeschreven. Een goede manier om hiermee om te gaan, is bankafschriften tot een jaar terug bekijken. Welke bedragen zijn afgeboekt? Bepaal daarna in alle rust welke abonnementen je wilt opzeggen en welke je wilt aanhouden. Het kan heel confronterend zijn dat de naam van je partner opeens overal wordt uitgewist. Dus als jij dat puzzelboekje of die visvergunning nog even wilt aanhouden, doe dat dan ook.’

Huur opzeggen

'Een tip die ik meestal geef, gaat over de huurtoeslag die de dag na overlijden meteen stopt. De huurtoeslag wordt vooraf uitgekeerd, op de 20e van de maand. Overlijdt bijvoorbeeld jouw vader op de 23e, dan stopt de huurtoeslag dus op de 24e en moet er vanaf de volgende maand huur worden betaald zónder huurtoeslag. Wacht daarom niet langer dan nodig is met het opzeggen van de huur.’

Helderheid geeft houvast

‘Door de praktische nasleep van overlijden inzichtelijk te maken, geef ik mensen houvast en duidelijkheid. Ik schrijf op wat er moet gebeuren en loop dat stapsgewijs met ze door. Zo weten mensen wat hen te doen staat. Dat geeft ze de rust om ruimte te geven aan hun verdriet en hun eigen leven, want dat gaat ook gewoon door.’