Help je kinderen
Het is soms moeilijk om er tijdens je eigen rouwproces óók honderd procent voor je kinderen te zijn. Wat kun je precies voor ze betekenen? Download het praatstuk, dat je concrete handvatten geeft om met je kinderen in gesprek te gaan.
Hoe help je een kind met de rouwverwerking na het overlijden van een dierbare?
Als een dierbare overlijdt, dan gaan kinderen daar heel verschillend mee om. Soms krijgen ze huilbuien en worden ze boos, soms spelen ze ogenschijnlijk vrolijk onder de kist van de overledene – en soms doen ze allebei. Hoe ga je als ouder om met de emoties en behoeftes van je kind? Hoe help je hem of haar om de draad van het leven uiteindelijk weer op te pakken? Coöperatieconsulente Gees van coöperatie DELA helpt ouders daarbij door het bieden van emotionele en praktische steun bij de rouwverwerking.
Laat je kind praten
‘Na het verlies van een dierbare ervaren kinderen vaak allerlei nieuwe angsten en emoties. Voor kleine kinderen kan naar bed gaan opeens heel spannend zijn. Ze willen niet slapen omdat ze bang zijn dat ze ook doodgaan als ze hun ogen dichtdoen. Iets oudere kinderen zijn vaak bang dat een ouder die gaat werken niet meer terugkomt. ‘Ga jij nu ook dood?’, ik hoor het een kindje van acht na de dood van zijn vader nog zeggen tegen zijn moeder. Ga op het moment dat zoiets gebeurt het gesprek aan met je kind. Laat hem vertellen waar hij bang voor is en luister. We hebben erg de neiging om ‘volwassen emoties’ weg te willen houden bij kinderen maar praten is belangrijk, ook met het oog op de toekomst. Ik voer veel gesprekken met terminaal zieke vrouwen van boven de zeventig. Als ik ze vraag of er nog dingen zijn die ze willen benoemen, komt vaak een doodgeboren kindje ter sprake. Niet die wereldreis of de andere, levende kinderen: nee, altijd dat doodgeboren kindje. Vroeger werden die kindjes meteen weggehaald en werd er nooit meer over gesproken. Hup, zand erover en klaar. Maar als je iets verliest, dan moet je erover praten - op jouw tempo, op jouw manier. Doe je dat niet, dan haalt het je later in.
“ Als je iets verliest, dan moet je erover praten - op jouw tempo, op jouw manier. ”
Online wensenboek
Ken je ons online wensenboekje al? Je kunt eenvoudig aangeven hoe jouw afscheid eruit moet komen te zien. Je nabestaanden zien dan in een oogopslag welke zaken er moeten worden geregeld.Bepaal niet wat het beste is voor je kind
Ouders denken na het overlijden van een dierbare vaak te weten wat het beste is voor hun kind. Ze nemen belangrijke beslissingen voor het kind en hebben ook op emotioneel vlak de neiging in te vullen ‘hoe het hoort’. Als kinderen na het overlijden van een dierbare vrij gevoelloos lijken, hoor ik ouders weleens zeggen: ‘Er moet wel iets zijn, toch?’ Maar zo werkt het niet. Verdriet kan op allerlei manieren, op allerlei momenten, worden geuit. En daarbij is het écht niet zo dat het kind dat onder de kist van oma verstoppertje speelt minder verdriet heeft dan het kind dat huilend in een hoekje zit. Ik denk dat het belangrijk is dat kinderen voelen dat hun emoties er mogen zijn. Als een kind speelt of lacht maar dat niet mag, dan is dat kritiek op zijn emotie - dat is heel heftig. Probeer je kind de ruimte te geven om het verlies op zijn manier te beleven. Het helpt hem om het leven, de dood en alle daarbij behorende gevoelens op eigen wijze vorm te geven. Dat is, ook met het oog op later, een hele waardevolle vaardigheid. Je kunt daarbij veel minder fout doen dan je denkt, want als je naar je kinderen kijkt en vertrouwt op je buikgevoel, dan weet je toch hoe ze zich voelen en wat ze nodig hebben?Kleurplaten
Kindertherapeut Marieke de Boer ontwikkelde speciale kleurplaten die kinderen helpen verdriet en herinneringen aan een overleden dierbare een plekje te geven.
Meer informatie:
Kindertherapeut Marieke de Boer
Speciale kleurplaten
Vertel over jóuw verdriet
Veel ouders vinden het moeilijk om hun eigen verdriet te laten zien aan hun kinderen. Zeker als de kinderen nog heel jong en onbevangen zijn. Dat is begrijpelijk, maar voor kinderen kan het ook heel waardevol zijn om het rouwproces van hun ouder(s) mee te maken. Mensen zijn vaak ongelofelijk sterk en veerkrachtig na een overlijden. De wereld is vergaan, maar ze proberen toch door te gaan. Ze laten hun kinderen zien dat er, ondanks dat die ene persoon niet meer naast ze loopt, nog veel ‘over’ is om voor te leven: er is liefde van een ouder voor de kinderen, er is liefde van de kinderen voor een ouder. Dat zijn mooie en belangrijke dingen. Kinderen leren erdoor hoeveel we als mensen aankunnen en dat de zon altijd weer gaat schijnen. Op een bepaalde manier bereidt het ze voor op wat er later, in het ‘volwassen’ leven, allemaal op ze afkomt.’Download het praatstuk
Het is soms moeilijk om er tijdens je eigen rouwproces óók honderd procent voor je kinderen te zijn. Wat kun je precies voor ze betekenen? Hoe weet je zeker of ze hun verdriet een goed plekje aan het geven zijn? Gelukkig hoef je dat niet allemaal zelf te bedenken, maar mag je het gewoon aan ze vragen. Download hier het praatstuk, dat je concrete handvatten geeft om met je kinderen in gesprek te gaan.
Wil je meer informatie over kinderen en hun rouwproces? Kijk dan eens op steunbijverlies.nl. De website biedt veel informatie, zoals antwoorden op emotionele vragen als ‘Is mijn verdriet normaal’ en ‘Mag ik boos zijn’. De organisatie heeft ook een hulp- en advieslijn (telefonisch en e-mail) en een mogelijkheid om te chatten. Een andere nuttige website is die van Ouders van Jonge Helden. Op die website is rouwverwerking onderverdeeld in leeftijdscategorie: 0-3, 4-6, 7-9, 10-12 en 13-18. Ook voor kinderen zelf is op die website een hoop informatie te vinden over het onderwerp. En voor kleine kinderen is er de app ‘Bo de Beer neemt afscheid’ met facultatieve vragen om samen te rouwen.