• Overlijden melden - 088 335 35 35 (24 uur per dag) 
 

Stappenplan

Hoe moeilijk het ook is: na het verlies van een dierbare gaat het leven door. Een passend afscheid is een eerste stap binnen het rouwproces. Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.

 

Uitvaartverzorger Bianca begeleidde een Surinaams-creools afscheid

Bianca Wienstra is uitvaartverzorger en helpt regelmatig nabestaanden bij het regelen van Surinaamse uitvaarten. Dat dé Surinaamse uitvaart niet bestaat weet zij daarom als geen ander. ‘Je hebt bijvoorbeeld Hindoestaanse Surinamers, moslims, creolen en christenen. Elk van deze groepen heeft eigen gebruiken en rituelen. Vooral families die al jaren in Nederland wonen en minder de traditionele aspecten van de cultuur mee hebben gekregen, weten niet altijd welke rituelen belangrijk zijn. Het is voor hen fijn dat wij daarbij kunnen helpen vanuit onze ervaring.’

Onderdeel van de familie

Als uitvaartverzorger kom je in het oog van de storm bij mensen thuis en maak je hen van dichtbij mee. Ik vind het bijzonder dat je daar bij mag zijn en dat je gesprekken voert over het leven en over de dood. Van nature ben ik een nieuwsgierig mens en ik vind het mooi om de verhalen te horen over wie hun moeder, vader, broer of zus was. Je duikt een week lang intensief in hun leven. Hier in Rotterdam kom ik thuis bij mensen uit alle achtergronden, culturen en religies en ben dan even onderdeel van de familie. Onlangs hielp ik Judith met de uitvaart van haar man. Ze was begin 60 toen haar man plotseling overleed. Ze waren enorm hecht, altijd samen. Praten over hoe zijn afscheid eruit moest zien hadden ze niet gedaan. Judith koos uiteindelijk voor een uitvaart waarin zijn Surinaams-creoolse achtergrond werd gecombineerd met haar christelijke geloof. Ik hielp haar met de praktische doorvertaling van deze wens.

Een Surinaams afscheid
Afscheid nemen van een dierbare is ontzettend moeilijk maar tegelijkertijd ook heel belangrijk. Een mooi afscheid zorgt namelijk voor fijne herinneringen. We vinden het daarom erg belangrijk dat de uitvaart met veel zorg en ruimte voor eigen wensen en tradities wordt ingevuld. Lees meer over welke rituelen belangrijk zijn tijdens een Surinaams afscheid.

Geen traditioneel Surinaams-creools afscheid

‘Toen ik bij Judith thuis kwam, had ze wel tien nichten en vriendinnen om haar heen die haar steunden en hielpen. Het was geen traditionele dede osso (dodenwake) maar het leek er erg op. Ze haalden herinneringen op, lachten en praatten tot ’s avonds laat. Dat het geen traditionele Surinaams-creoolse uitvaart zou worden, bleek al vrij snel. Het werd echt een uitvaart op maat aangevuld met rituelen. Er werd bijvoorbeeld geen wasvereniging gevraagd voor de rituele wassing, want Judith wilde graag samen met familie haar man wassen. Tijdens dit moment hing er een sfeer van saamhorigheid en respect. Ze praatten met haar man terwijl ze hem verzorgden. Dat vond ik zo bijzonder. Ze stonden oog in oog met de dood, met het leven, maar vooral met hem. Hij bleef zo nog even onderdeel van de familie en de gemeenschap.’

Keuzes ter plekke maken

‘Judith werd het af en toe even te veel. Door het taboe dat er rust op het praten over de dood, wist Judith niet wat de uitvaartwensen van haar man waren en moest ze veel keuzes ter plekke maken. Gelukkig ben ik een echte regelaar. Ik schep de voorwaarden zodat families in rust afscheid kunnen nemen. Voor Judith zorgde ik er bijvoorbeeld voor dat er genoeg tijd en ruimte was voor de wassing. Judith vulde de wassing op haar manier in. Ook als er een traditionele creoolse uitvaarten plaatsvindt, weten we hoe lang een wassing duurt en dat we dat we daar genoeg tijd voor moeten inplannen. We zorgden er ook meteen voor dat er een extra ruimte beschikbaar was voor de naaste familie die ook aanwezig was en geen onderdeel uitmaakte van de wassing. Judith was in de dagen voor de uitvaart veel bij haar man. Ze wilde zijn gezicht nog zo vaak mogelijk zien, zei ze. Toen ik haar achteraf belde, vertelde ze dat ze zich erg gedragen voelde door de extra tijd en ruimte.’

Een persoonlijk afscheid, ook als je niet verzekerd bent
Ook zonder verzekering helpt DELA je bij het regelen van een persoonlijk afscheid. Bekijk de mogelijkheden voor het regelen van een uitvaart zonder verzekering of maak een vrijblijvende afspraak om je uitvaartwensen te bespreken.

Dansend naar het crematorium

‘Op de dag van de uitvaart ging ik Judith ophalen. Het hele huis zat vol mensen en alle vrouwen droegen zwarte kleding met een rood accent. Ik ben eraan gewend dat vrouwen witte doeken op het hoofd dragen, maar Judith had me verteld dat ze zich graag net wat tegendraads wilden kleden omdat haar man daarvan hield. Eenmaal aangekomen bij de uitvaartlocatie, deelde ik aan iedereen een wit zakdoekje uit. Aan het begin van de dienst dansten alle 150 aanwezigen met dat zakdoekje in de lucht, een mooi gezicht. Toen Judith opstond om te spreken, gingen haar vriendinnen achter haar staan, zacht neuriënd. En ze bleven neuriën tijdens haar speech. Aan het einde van Judiths verhaal zongen ze samen een lied, dat werkelijk oorverdovend mooi was. Daarop volgde het sluiten van de kist, dat is altijd een bijzonder moment. Terwijl de gasten zachtjes dansten werd de deksel geplaatst en toen kwamen de dragers van Wi Kan Doe binnen. De voorganger zei iedereen gedag waarna alle aanwezigen de dragers naar buiten volgden. Al dansend brachten ze de kist naar het crematorium. Vanuit de traditie dansen ze om geesten af te leiden, maar doordat iedereen meedanste en zong, voelde ik een lichtheid ontstaan.’

Buig mee met het verdriet

‘Ik ben altijd op zoek naar contact met mensen. Ieder mens vindt het fijn als ze merken dat we begrijpen wie ze zijn. Ik doe dat door terug te komen op dingen, door mensen te laten merken dat ik ze gehoord heb en door te laten zien dat ik weet wat ze zoeken. Zo weten we bijvoorbeeld dat er bij Surinaamse uitvaarten een extra hoge deksel voor op de kist besteld moet worden omdat er kleding onder de overledene wordt gelegd. Maar uiteindelijk geldt dat voor iedereen, of het nou om een Chinese, Kaapverdiaanse of Joodse uitvaart gaat. Als je het mij vraagt, is het vooral belangrijk dat je als uitvaartverzorger luistert en je openstelt voor wat mensen nodig hebben. We hebben gemerkt dat het vooral belangrijk is dat je niet invult wat je denkt dat een ander nodig heeft. In Nederlandse uitvaarten moet alles op tijd en netjes verlopen. Terwijl in Surinaamse of Kaapverdiaanse uitvaarten veel meer wordt geleefd in het moment en het daarom niet erg is als er wordt afgeweken van het draaiboek. Mensen mogen bijvoorbeeld in- en uitlopen en emoties zijn veel duidelijker zichtbaar. Als uitvaartverzorger moet je leren dat de dingen soms anders gaan zoals je ze hebt bedacht en dat je moet meebuigen met het verdriet.’

Wij helpen graag; stap voor stap een persoonlijk afscheid regelen

Een afscheid regelen, hoe doe je dat? Je moet veel beslissingen nemen in een tijd waarin emoties vaak een grote rol spelen. Welke keuzes komen er op je af? Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.

Kijkje achter de schermen

In de serie Kijkje achter de schermen vertellen onze medewerkers hoe ze hun kennis en ervaring inzetten om nabestaanden zo goed mogelijk te helpen. Zie bijvoorbeeld hoe Veran nabestaanden helpt bij de laatste verzorging van hun dierbare en hoe Dave als medewerker Overbrenging en Verzorging zorgt voor een stukje rust in het rouwproces van nabestaanden.