• Overlijden melden - 088 335 35 35 (24 uur per dag) 
 

Stappenplan

Hoe moeilijk het ook is: na het verlies van een dierbare gaat het leven door. Een passend afscheid is een eerste stap binnen het rouwproces. Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.

 

Corona vraagt om nieuwe oplossingen rondom de uitvaart

Een bijzondere tijd met nieuwe wettelijke regels vraagt ook om bijzondere, nieuwe oplossingen rondom een uitvaart. DELA-medewerkers werken keihard om het afscheid liefdevol en hartverwarmend te laten verlopen. Woorddienstbegeleider Daniëlle, uitvaartverzorger Janet en medewerker uitvaartvervoer Maaike vertellen over hun werk in tijden van corona.

‘Het is zeker geen kille bedoening geworden.’

Woorddienstbegeleider Daniëlle van Elst

Woorddienstbegeleider Daniëlle van Elst: ‘Nadat de maatregelen bekend werden, zat ik met buikpijn op de bank. Maximaal dertig mensen*? Geen huisbezoeken* meer afleggen? Dat is juist essentieel voor mijn werk: door bij mensen thuis te komen en alleen al de woonkamer te zien, krijg ik een beeld van wie de overledene was. Daaruit ontstaat een verhaal en help ik een zinvolle invulling aan het afscheid te geven. Ik was ontzettend bang dat mijn gesprekken en de uitvaart zelf door de nieuwe regels een kille bedoening zouden worden. Gelukkig blijkt het tegendeel waar. Hoewel ik het aan huis komen mis, zijn er genoeg praktische oplossingen. Laatst was ik aan het videobellen met iemand en die liep met de iPad door het huis om de spullen van degene die was overleden goed te kunnen laten zien. Dat werkte prima. De aula ziet er natuurlijk heel anders uit nu er veel minder gasten zijn. Toch heb ik gemerkt dat de dienst zelf in wezen niet is veranderd. Sterker: omdat er maar een klein clubje naaste familie en vrienden aanwezig is, durven mensen zich makkelijker te laten gaan en reageren bijvoorbeeld hardop op foto’s of filmpjes die voorbijkomen. Er is meer interactie en dat zorgt voor een heel persoonlijke en intieme sfeer. Tegen de legere ruimte zag ik van tevoren op. Maar dat valt erg mee. Doordat je met mensen samen bent, die emotioneel heel dicht bij de overledene stonden, valt die fysieke afstand als het ware weg en voel je de coronabeperkingen niet meer. De livestream helpt daar ook bij: gisteren had ik bijvoorbeeld een uitvaart waarbij mensen uit Nieuw-Zeeland, Amerika en Australië mee zaten te kijken. Een onbeschrijflijk mooi gevoel: mensen uit de hele wereld die op dat moment op die ene plek samenkomen om te herdenken. Het is prachtig dat de techniek dat mogelijk maakt.’

Uitvaart in coronatijd
Let op! Dit verhaal is geschreven in coronatijd, rekening houdend met de toen geldende coronaregels. Ben je op zoek naar meer informatie over afscheid nemen in coronatijd? Bekijk onze corona-informatiepagina.

‘Een verzameling lieve kaartjes doet veel goed’.

Uitvaartverzorger Janet Looper

Uitvaartverzorger Janet Looper: ‘Als ik bij mensen aan tafel zit om de uitvaart door te spreken, kan ik elk signaal oppakken en mensen meteen geruststellen en troosten als dat nodig is. Nu we de gesprekken online voeren, valt dat directe contact weg. Dat mis ik weleens. Maar ik ben blij om te merken dat de meeste mensen tijdens de videogesprekken net zo goed hun verhaal kwijt kunnen. Sowieso blijk ik beeldbellen heel prettig te vinden: het is fijn om op die manier toch een face-to-facegesprek te hebben. Dat de uitvaart nu klein en bescheiden moet zijn, betekent niet dat je niet goed afscheid kunt nemen. Ik luister goed naar de wensen en bedenk wat er nog wél kan. Bijvoorbeeld: de rouwauto een rondje door de straat laten rijden zodat alle buren vanuit hun eigen tuin vaarwel kunnen zeggen. Dat is echt een kippenvelmoment. Familie, vrienden en kennissen kunnen ook op afstand de dienst bijwonen door middel van een live- stream (dit kan op bijna alle locaties), of achteraf een opname bekijken. Vanwege de anderhalvemeterregel vragen we degenen die wel aanwezig zijn verspreid door de aula te gaan zitten. Daardoor lijkt de ruimte meteen gevulder en dat zorgt voor een warmere sfeer. Wat ik ook een geweldige oplossing vind, zijn de Lieve Kaartjes van DELA. Dat zijn kaartjes die met de rouwkaart worden meegestuurd. Daarop kan iedereen iets liefs of een persoonlijke herinnering aan de overledene schrijven. Een mooi alternatief voor het condoleanceregister dat nu niet meer door iedereen getekend kan worden. En het is nog veel waardevoller ook: in zo’n condoleanceboek staan vaak alleen maar namen en adressen. De kaartjes zijn een verzameling van lieve woorden. Soms worden ze al tijdens de dienst voor gelezen, en voor de familie is het fijn om de kaartjes later nog eens te kunnen bekijken.’

Op afstand, toch dichtbij
Waardig afscheid nemen op een manier die past bij de overledene ondersteunt de nabestaanden bij het rouwproces. In deze moeilijke tijd is dat misschien wel belangrijker dan ooit. Lees hoe je ondanks alle beperkingen verbinding maakt met een dierbare in het ziekenhuis en hoe je de uitvaart toch mooi vormgeeft.

‘We geven extra aandacht aan afscheid nemen op straat.’

Medewerker uitvaartvervoer Maaike Balk

Medewerker uitvaartvervoer Maaike Balk: ‘Samen met mijn collega’s vervoer ik de overledene vanuit huis of een zorginstelling naar het uitvaartcentrum. Dat betekent dat wij vaak de eerste gezichten zijn die nabestaanden zien. Ik zie mijn werk als het delicate begin van het afscheid. Dat wil ik zo mooi mogelijk vormgeven. In deze coronatijden is dat moeilijker geworden. Het verplichte afstand houden zorgt er soms voor dat er, behalve wij, niemand mee naar binnen mag in een verzorgingshuis. Ook kan ik mensen bijvoorbeeld niet meer vragen om te helpen bij het in een laken wikkelen van hun dierbare, terwijl dat vaak heel steunend kan zijn: het is het laatste wat ze voor hun geliefde kunnen doen. Deze periode vraagt om extra aanpassingen. Dat improviseren zijn we wel gewend, want achter elke voordeur schuilt een ander verhaal, en daar pas je je aanpak op aan. Omdat we binnenshuis nu vaak minder kunnen betekenen, steken we extra aandacht in het moment van afscheid nemen op straat. De familie is er bijna altijd bij als de brancard in de rouwambulance wordt geplaatst. We geven mensen rustig de tijd om hierbij stil te staan en vragen daarna toestemming om de achterklep te sluiten. Daarna condoleren we iedereen nog eens. We schudden uiteraard geen handen, maar gebruiken het ‘corona-alternatief’: we leggen onze hand op ons hart en maken een buiginkje, en beloven goed te zorgen voor de overledene. Vervolgens halen we de vlaghoezen van de vlaggen af en gaan we stapvoets rijden. Eén van ons loopt voor de rouwbus de straat uit. Dat ritueel is gelukkig niet veranderd. Het zijn heftige tijden en we maken veel overuren. Bijzonder is dat de solidariteit die we onder elkaar voelen alleen maar groter is geworden. En ook van de buitenwereld komt er meer waardering. Van automobilisten krijgen we onderweg bijvoorbeeld vaak een dikke duim-pluim. Hartverwarmend.’

Stap voor stap een persoonlijk afscheid regelen

Een afscheid regelen, hoe doe je dat? In een tijd waarin emoties vaak een grote rol spelen, moet je beslissingen nemen. Welke keuzes komen er op je af? Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.